خلاصة:
خشکسالی از پدیدههای اقلیمی است که در هر منطقهای احتمال رخداد آن وجود دارد و منجر به زیانهای اجتماعی، اقتصادی و زیستمحیطی میشود. با توجه به اهمیت الگوهای پیوند از دور و تأثیر آنها بر آب و هوا، از اینرو پژوهش حاضر با هدف بررسی ارتباط بین الگوهای پیوند از دور و خشکسالی در شمال غرب ایران صورت گرفته است. در این راستا از آمار بارش 17 ایستگاه سینوپتیک واقع در استانهای آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل و زنجان طی دوره آماری 1988 تا سال 2018 و آمار 16 الگوی پیوند از دور نیمکره شمالی طی همان دوره استفاده شد. ابتدا با استفاده از شاخص(SPI) خشکسالی منطقه مورد مطالعه در مقیاس سالانه، با زمان تأخیر یکماهه و با زمان تأخیر دوماهه بررسی شد. سپس با استفاده از روش همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی ارتباط بین خشکسالی و الگوهای پیوند از دور بررسی شد. نتایج حاصل شده بیانگر آن است که در مقیاس ماهانه الگوی PNA، در زمان تأخیر یکماهه الگوی TNA و در زمان تأخیر دوماهه الگوی NAO بیش از سایر الگوها با ایستگاههای مورد مطالعه همبستگی نشان داده است. از نظر مکانی نیز ایستگاههای مراغه و جلفا بیش از سایر ایستگاه با الگوهای پیوند از دور همبستگی نشان دادهاند. بررسی ضرایب همبستگی فصلی نیز نشان داد که در فصل زمستان الگوهای HCNA و SNA؛ در فصل بهار الگوهای NAM، NPI و PN؛در فصل تابستان الگوی SNAO و در فصل پائیز الگوی POL/PEP بیش از سایر الگوها با خشکسالی ایستگاههای مورد مطالعه همبستگی داشتهاند.
Drought is a climatic phenomenon that is likely to occur in any region and leads to social, economic and environmental damage. Due to the importance of remote linking patterns and their impact on climate, therefore, the present study aimed to investigate the relationship between remote linking patterns and drought in northwestern Iran. In this regard, the precipitation statistics of 17 synoptic stations located in the provinces of East Azerbaijan, West Azerbaijan, Ardabil and Zanjan during the statistical period 1988 to 2018 and the statistics of 16 connection patterns from the Northern Hemisphere during the same period were used. First, using the drought index (SPI) of the study area on an annual scale, with a delay of one month and a delay of two months. Then, the relationship between drought and remote grafting patterns was investigated using Pearson correlation and linear regression methods. The results show that on a monthly scale, the PNA pattern showed a correlation with the studied stations more than other patterns in the one-month delay time of the TNA pattern and in the two-month delay time of the NAO pattern. Spatially, Maragheh and Jolfa stations have shown more correlation with remote connection patterns than other stations. Examination of seasonal correlation coefficients also showed that in winter HCNA and SNA patterns; NAM, NPI and PN patterns in spring; In summer, the SNAO pattern and in autumn, the POL / PEP pattern were more correlated with the drought of the studied stations than other patterns.
ملخص الجهاز:
جدول ٦: همبستگي نمايه SPI ماهانه (متوالي) ايستگاه هاي شمال غرب ايران با شاخص هاي پيوند از دور نيمکره شمالي در مقياس با تأخير يک ماهه در بازه اي زماني (١٩٨٨-٢٠١٨) TNA HCNI HCNA NPGO NAM AO PNA EA/WR NAO متغيرها -0.
101 جلفا ماخذ: نگارندگان (** همبستگي معنادار در سطح ٠,٠١) (* همبستگي معنادار در سطح ٠,٠٥) جدول ٧: همبستگي نمايه SPI ماهانه (متوالي) ايستگاه هاي شمال غرب ايران با شاخص هاي پيوند از دور نيمکره شمالي در مقياس با تأخير دوماهه در بازه اي زماني (١٩٨٨-٢٠١٨) TNA TNH HCNI HCNA NPGO NAM AO NAO EA/WR متغيرها .
جدول ٨: همبستگي بين فصل زمستان نمايه SPI ايستگاه هاي شمال غرب ايران بازمستان شاخص هاي پيوند از دور نيمکره شمالي در بازه اي زماني (١٩٨٨-٢٠١٨) NOI NAM SNAO NPGO NTA HCNI HCNA TNH TNA NPI AO PNA NAO متغيرها .
011 جلفا ماخذ: نگارندگان (** همبستگي معنادار در سطح ٠,٠١) (* همبستگي معنادار در سطح ٠,٠٥) جدول ٩: همبستگي بين فصل بهار نمايه SPI ايستگاه هاي شمال غرب ايران با بهار شاخص هاي پيوند از دور نيمکره شمالي در بازه اي زماني (2018-1988) NOI HCNA NPGO NAM HCNI NTA TNH TNA NPI POL/PEP PNA EA متغيرها .
نتايج حاصل از مدل رگرسيوني گام به گام و معادلات آن ها براي تک تک ايستگاه ها در جدول ١٢ نشان داد که از بين ١٦ شاخص پيوند از دور وارد شده در مدل الگوهاي ,NAO, PNA ,TNA NPI, HCNA, TNH, HCNI, NAM, SNAO, NOI, NPGO، به عنوان تاثيرگذارترين الگوي دور پيوند در تغييرات SPI ماهانه ايستگاه هاي شمال غرب ايران انتخاب شده است .