خلاصة:
شهر ری، در دهههای اخیر رشد بیسابقهای در شهرنشینی داشته که منجر به تغییرات شدیدی در کاربری اراضی منطقه شده است. از این رو هدف از این مقاله بررسی تغییرات مساحت کاربری اراضی شهر ری در طی سالهای ۱۳۶۷ تا ۱۳۸۵ با استفاده از عکسهای هوایی و تصاویر ماهواره لندست وIRS است. با طبقهبندی نظارت شده و نظارت نشده تصاویر ماهوارهای نهایتا ۴ کاربری اراضی ساخته شده شهری، زمینهای کشاورزی، فضای سبز و زمینهای بایر استخراج شد. لایههای کاربری اراضی به صورت دو به دو مقایسه شد و میزان تغییرات کاربری اراضی استخراج شد. نتایج نشان داد که کاربری اراضی ساخته شده شهری و فضای سبز شهری به ترتیب ۷/۳۶۹ و ۶/۵۵ هکتار افزایش و زمینهای کشاورزی و زمینهای بایر به ترتیب ۸/۲۱۳ و ۵/۲۱۱ هکتار کاهش داشتهاند. رشد مناطق مسکونی طی دوره ۶ ساله ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۵ در مجموع با ۷/۲۱۲ هکتار از سرعت بیشتری نسبت به دوره ۱۲ ساله ۱۳۶۷ تا ۱۳۷۹ با ۱۵۷ هکتار تغییر برخوردار بوده است. برای تعیین میزان خسارات محیط زیستی ناشی از تغییر غیراصولی کاربریهای اراضی منطقه در دوره زمانی مورد بررسی، از ماتریس مقایسه زوجی کاربریها استفاده گردید. نتایج نشان می دهد تبدیل زمین های بایر، کشاورزی و فضای سبز شهری به زمین های مسکونی با مقادیر ۶۵/۴۴، ۴۴/۴۲ و ۸۵/۱۴ از شدت خسارت محیط زیستی بالایی برخوردارند. تغییر کاربری بویژه از بین رفتن پوشش گیاهی، تاثیر منفی بر روی سیمای سرزمین گذاشته است.
Rey city has experienced unprecedented urban growth in recent decades that leading to drastic changes in the land use of the region. Therefore, the purpose of this article was to investigate the changes in land use area of Rey city during the years 1988 to 2006 using aerial photographs and satellite images of Landsat and IRS. With supervised and unsupervised classification of the satellite images, 4 land uses types including urban lands, agricultural lands, green spaces and barren lands were extracted. Land use layers were compared in pairs and the rate of land use changes was extracted. The results showed that urban land use made and urban green space have increased 369.7 and 55.6 hectares, respectively, and agricultural lands and barren lands have decreased 213.8 and 211.5 hectares, respectively. The growth of residential areas during a period of 6 years from 2000 to 2006 totally with 212.7 hectares has been faster changed than a period of 12 years from 1988 to 2000 with 157 hectares. A pairwise comparison matrix of land uses was used to determine the amount of environmental damages caused by unprincipled changes in the region land uses in the studying period. The results show that the conversion of barren lands, agriculture and urban green space into residential lands with the amounts 44.65, 42.44 and 14.85 causes high degree of environmental damages. Land use change, especially the loss of vegetation, has a negative impact on the landscape.
ملخص الجهاز:
بررسی روند تغییرات کاربری اراضی شهر ری با استفاده از داده های سنجش از دور سارا فروتن1 ، محمود شریعت2، میر مسعود خیرخواه زرکش3، رحیم سرور4 دانشآموخته کارشناسی ارشد، دانشکده محيط زیست و انرژی، دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقيقات، تهران استاد، گروه علوم محیط زیست، دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقيقات، تهران دانشیار، گروه GIS، دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقيقات، تهران استاد، گروه جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقيقات، تهران چکیده شهر ری، در دهههاي اخير رشد بيسابقهاي در شهرنشيني داشته که منجر به تغييرات شديدي در کاربری اراضی منطقه شده است.
نتایج صحتسنجی تصاویر ماهوارهای منطقه مطالعاتی (منبع: نگارندگان) طبقه کاربری 1988 2000 2006 صحت کاربر صحت تولید کننده صحت کاربر صحت تولید کننده صحت کاربر صحت تولید کننده شهری و مسکونی 05/75 19/79 11/81 32/83 88/83 65/85 فضای سبز 16/86 66/88 94/85 49/89 74/85 06/86 کشاورزی 05/85 05/85 16/80 17/87 00/87 96/90 زمینهای بایر 33/76 14/71 16/86 11/81 05/75 19/79 صحت کلی 01/84 12/85 76/86 ضریب کاپا 80/0 83/0 83/0 به تصویر صفحه مراجعه شود شکل 3: نمودار مساحت كلاسهاي كاربري اراضی شهر ری در سالهای مختلف به هکتار پس از تهیه نقشههاي کاربري اراضی مربوط به دورههاي زمانی مورد بررسی، این نقشهها به صورت دو به دو با استفاده از تابعCross Tabulation مورد بررسی قرار گرفت.
سال 1367 (1988) سال 1379 (2000) سال 1385 (2006) شکل 4: نقشه تغییرات کاربری اراضی در بازه زمانی 1385- 1367 در ادامه میزان تغییر کاربریهای مختلف به اراضي ساخته شده شهري و فضای سبز شهری مورد توجه قرار گرفته و نتایج به ترتیب در جداول (3) و (4) ارائه شده است.