مطالعۀ بین‌نسلی ایدئال‌های فرزندآوری زنان (مطالعۀ زنان متأهل در شهر تبریز) مقالة

این پژوهش به بررسی برخی عوامل مؤثر بر ایدئال‌های فرزندآوری زنان متأهل شهر تبریز پرداخته است. در این زمینه، از نظریات مختلفی استفاده شده است که از منظر اقتصادی، اجتماعی، جمعیت‌شناختی و فرهنگی به بحث باروری و فرزندآوری پرداخته‌اند. روش تحقیق، پیمایشی است و جامعة آماری کلیة زنان متأهل 15ـ49 سالة شهر تبریزند. از طریق فرمول کوکران، حجم نمونه برابر 446 به‌دست آمده است. شیوة نمونه‌گیری خوشه‌ای چند‌مرحله‌ای است. این مطالعه در مقایسة نسلی دو گروه سنی 15ـ34 و 35ـ49 ساله را با یکدیگر بررسی و مقایسه کرده است. طبق یافته‌های تحقیق حاضر، در هر دو نسل از زنان متأهل 15ـ34 و 35ـ49 ساله هزینة فرزندان رابطة منفی و معنادار با ایدئال‌های فرزندآوری زنان داشته است. در نسل جوان‌تر (15ـ34 سال)، بین سن ازدواج و با ایدئال‌های فرزندآوری رابطة معکوس و معنادار وجود دارد، ولی این رابطه در نسل 35ـ49 سال معنادار نبوده است. همچنین در هر دو نسل، رابطة بین پایگاه اجتماعی و اقتصادی زنان و ایدئال‌های فرزندآوری معنادار نبوده است. براساس نتایج رگرسیون چند‌متغیره، برای دو نسل از زنان، متغیر هزینة فرزندان بر ایدئال‌های باروری نسل زنان متأهل 15ـ34 ساله تأثیر بیشتری داشته است. با توجه به نتایج به‌دست‌آمده می‌توان گفت: «هزینة فرزندآوری» به یکی از دغدغه‌های مهم خانواده‌ها در جامعة امروزی تبدیل شده است. بالا‌رفتن سن ازدواج و افزایش دغدغه‌های معیشتی و تربیتی خانواده‌ها می‌تواند بر تعیین بعد خانواده و آیندة جمعیت کشور تأثیر بگذارد.

This study has investigated some factors affecting the childbearing ideals of married women in Tabriz. In this regard, various theories have been used that have discussed fertility and childbearing from an economic, social, demographic and cultural perspective. The research method is survey and the statistical population is all married women aged 15-49 in Tabriz.Through Cochran's formula, the sample size is 446. Sampling method is multi-stage cluster sampling. In a generational comparison, this study examined and compared the two age groups of 15-34 and 35-49 years old. According to the findings of the present study, in both generations of married women aged 15-34 and 35-49, the cost of children has a negative and significant relationship with women's ideals of childbearing. In the younger generation (15-34 years), there is an inverse and significant relationship between the age of marriage and the ideals of childbearing. But this relationship was not significant in the generation of 35-49 years. Also, in both generations, the relationship between women's socio-economic status and ideals of childbearing has not been significant. According to the results of multivariate regression test for two generations of women, the variable of children's cost had a greater impact on the fertility ideals of the generation of married women aged 15-34 years. Given what has been said, the cost of childbearing has become one of the major concerns of families in today's society. Increasing the age of marriage and increasing the livelihood and educational concerns of families can affect the determination of the family dimension and the future of the country's population.

رازقی نصرآباد و عباسی شوازی (٢٠٢٠) بـا فراتحلیـل مطالعـات و تحقیقات انجـام شـده در ایـران بـر فرزنـدآوری در فاصـلۀ سـال هـای ٢٠٠٠ (١٣٨٠) تـا ٢٠١٨ (١٣٩٨) به این نتیجه رسیده اند که میانگین ایدئال فرزندآوری در ایـران برابـر بـا ٢/٢٥ اسـت و به رغم تفاوت ها در سطح باروری واقعی بین نواحی مختلف ایران ، دو بچه به عنوان الگوی مسـلط ایدئال فرزند است و اگر شرایط فراهم باشد، باروری می تواند در حد جایگزینی حفظ شود [٧٥]. ترابی و شیدانی (١٣٩٨) در تحقیق بر روی عوامل مؤثر بر گرایش زنان ١٥ـ٤٩ سالۀ شهر تهران به فرزندآوری کمتر، به این نتیجه رسیده اند کـه عوامـل جمعیـت شـناختی ماننـد سـن ازدواج ، عوامل اجتماعی مانند تحصیلات و اشتغال زنان و عوامل اقتصادی مانند فقـدان درآمـد کـافی و ناامنی شغلی و اعتقاد به بی ثباتی اقتصادی کشـور و نـاتوانی در تـدارک مسـکن بـا گـرایش بـه فرزندآوری رابطۀ معنادار دارد. حسـینی و بگـی (١٣٩١) در بررسـی تعیـین کننـده هـای اقتصـادی ، اجتمـاعی ، فرهنگـی و جمعیت شناسی تمایلات فرزندآوری زنان همسـردار شـهر همـدان بـه ایـن نتیجـه رسـیده کـه تغییرات ارزشی و نگرشی به وجودآمده در جامعۀ ایران در طول چند دهۀ گذشته تأثیر زیادی بر تصمیم ها و کنش های باروری افراد و خانواده ها به ویژه زنان گذاشته است [١٦]. حسینی و عباسی شوازی (١٣٨٨)، در تحقیقی به بررسی تغییرات اندیشـه ای و تأثیر آن بر رفتار و ایدئال های باروری زنـان کـرد و تـرک پرداختـه و نتیجـه گرفتـه اسـت کـه تغییرات اجتماعی و تحولات خانواده ملازم با تغییر در نگرش ها و ایستارهای مرتبط بـا ازدواج و فرزندآوری و درنهایت رفتـار و ایـدئال هـای فرزنـدآوری اسـت [١٩].