خلاصة:
سرمدیت بهمعنای «حیات نامحدود مستمر فرازمانی» در الهیات فلسفی کلاسیک، یکی از اوصافی است که خداوند به آن متصف میشود؛ لکن برخی فیلسوفان به دلیل عدم انسجامی که در آن بهنظر میرسد، از این تعبیر فاصله گرفتهاند و قید «فرازمانی» را نامعقول دانستهاند. سوئینبرن نیز از این قید اجتناب کرده و معتقد است اگر سرمدیت خداوند بهنحو فرازمانی تعبیر شود، مستلزم تالیهای فاسدی نظیر عدم امکان ارتباط خداوند با زمان، ناسازگاری با متن مقدس، همزمانی پدیدههای زمانی متقدم و متاخر، ناسازگاری با مقولههای دینی مانند عفو و بخشش، مجازات و پاداش میشود. سوئینبرن جهت انسجام خداباوری کلاسیک، از سرمدیت فرازمانی به سرمدیت زمانمند گذر میکند. با بررسی دلایل وی، میتوان گفت: نخست آنکه سوئینبرن بیش از حدّ به ظاهر متن مقدس توجه کرده و بهعنوان متنگرا، ظاهر شده است. درباب ارتباط خداوند فرازمان با زمان نیز میتوان راهحلهایی دیگری مانند؛ جعل وجود زمانمند (رویکرد صدرایی) اندیشید. درباب همزمانی پدیدههای زمانی مختلف نیز میتوان گفت پدیدههای زمانی، حقیقتشان بهنحو بسیط نزد خداوند حاضر است، نه وجود فیزیکیشان؛ لذا حضور آنها نزد خداوند منجر به همزمانی پدیدههای متفاوت نمیشود. همچنین نقدهای سوئینبرن بر استدلالهای طرفداران فرازمانیبودن خداوند موجه بهنظر نمیرسد. درنتیجه، باید گفت سرمدیت زمانمند سوئینبرن، تقریر موجّهی جهت تبیین سرمدیت خداوند بهنظر نمیرسد.
ملخص الجهاز:
سوئين برن نيز از اين قيد اجتنـاب کـرده و معتقـد است اگر سرمديت خداوند به نحو فرازماني تعبير شود، مستلزم تالي هـاي فاسـدي نظير عدم امکان ارتباط خداوند با زمان ، ناسـازگاري بـا مـتن مقـدس ، هـم زمـاني پديده هاي زماني متقدم و متأخر، ناسـازگاري بـا مقولـه هـاي دينـي ماننـد عفـو و بخشش ، مجازات و پاداش مي شود.
بنـابراين تقريري که سوئين برن براي سرمديت خداوند ارائه مي کند اين اسـت کـه او داراي آغـاز و انجام زماني نيست و در همة زمان هاي گذشته ، اکنـون ، و آينـده وجـود دارد ( :٢٠٠٨ ,Ibid ١٢)؛ به عبارتي ، ازلي و ابدي است ؛ اما ازلي و ابدي زماني .
سوئين برن بر اين نظر است که تنها اميد براي خـداباور، جهـت حفـظ انسـجام درونـي فرازمان بودن خدا با ديگر دعاوي خداباوري ، اين است که قائل به اين شود کـه بسـياري از کلمات در معنايي تمثيلي به کار رفته اند؛ يعني زماني که ادعـا مـي شـود کـه خداونـد وضـع اموري را به وجود مي آورد؛ يا «خداوند از آن چه ديروز اتفاق افتاده اسـت آگـاه اسـت » کـه مستلزم زمان مند بودن خدا است و درنتيجه با فرازماني بودن خداوند ناسازگار خواهد شـد.
Cambridge History of Later Greek and Early Medieval Philosophy, Cambridge University Press.
The End of the Timeless God. Oxford University Press.