خلاصة:
مفسران فریقین از قرون نخستین تاکنون دیدگاه‌های مختلفی را در رابطه با آیه 141 نساء «... وَ لَنْ یَجْعَلَ اللَّهُ لِلْکافِرینَ عَلَى الْمُؤْمِنینَ سَبیلاً» (نساء:141) داشته‌اند و احکام فردی و اجتماعی فراوانی را از آن استنباط نموده‌اند؛ براین اساس و با روش توصیفی تحلیلی این مقاله درصدد پاسخ‌گویی به این سؤال اصلی است: آیه نفی سبیل چه تأثیری در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران داشته است؟ براساس یافته‌های پژوهش مشخص گردید بهترین دیدگاه، مفهوم عام آیه است؛ زیرا واژه "سبیل" که به اصطلاح از قبیل" نکره در سیاق نفى" است افاده عموم می‌کند، بنابراین، آیه دارای مفهومی عام است که می‌تواند شامل «نفی سلطه در تکوین و در حوزه تشریع احکام و نفی غلبه در حوزه احتجاج و برهان» باشد. همچنین براساس یافته‌های پژوهش مشخص گردید سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران که برگرفته از اصول قانون اساسی است در بسیاری از موارد با توجه به آیه نفی سبیل بنا شده است و بسیاری از اصول سیاست خارجی برگرفته از همین آیه است. از جمله اصولی که این آیه با آن ارتباط دارد، اصل عزت، اصل استقلال و اصل نفی رابطه سلطه‌گری و سلطه‌پذیری است.
Mohammad Taqi Diari Bigdeli, Rohollah Davari* Received: 19/01/2021 Accepted: 10/03/2021 Abstract The commentators of the sects from the first centuries until now have had different views regarding verse 141 of Nisa «... و لن یجعل الله للکافرین علی المومنین سبیلا» (Nisa: 141) and have deduced many individuals and social rulings from it. Based on this and with a descriptive-analytical method, this article seeks to answer this main question: What effect has the verse of Nafy al-Sabil had on the foreign policy of the Islamic Republic of Iran? Based on the research findings, it was determined that the best view is the general meaning of the verse; Because the word "al-Sabil ", which is so-called "negativity in the context of negation", has a general meaning. Therefore, the verse has a general meaning that can include "denial of domination in the development and the field of legislation of rules and denial of domination in the field of protest and argument". Also, based on the research findings, it was determined that the foreign policy of the Islamic Republic of Iran, which is derived from the principles of the Constitution, in many cases is based on the verse of Nafy al-Sabil, and many principles of foreign policy are derived from this verse. Among the principles to which this verse relates are the principle of dignity, the principle of independence, and the principle of negation of the relationship between domination and domination. * E-mail: rdavari68@gmail.com (Corresponding Auther)
ملخص الجهاز:
چکیده مفسران فریقین از قرون نخستین تاکنون دیدگاه‌های مختلفی را در رابطه با آیه 141 نساء ﴿وَ لَنْ يَجْعَلَ اللَّهُ لِلْكافِرينَ عَلَى الْمُؤْمِنينَ سَبيلاً﴾ (نساء/141) داشته‌اند و احکام فردی و اجتماعی فراوانی را از آن استنباط نموده‌اند؛ براین اساس و با روش توصیفی تحلیلی این مقاله درصدد پاسخ‌گویی به این سؤال اصلی است: آیه نفی سبیل چه تأثیری در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران داشته است؟ براساس یافته‌های پژوهش مشخص گردید بهترین دیدگاه، مفهوم عام آیه است؛ زیرا واژه «سبيل» که به اصطلاح از قبيل «نكره در سياق نفى» است افاده عموم می‌کند، بنابراین، آیه دارای مفهومی عام است که می‌تواند شامل «نفی سلطه در تکوین و در حوزه تشریع احکام و نفی غلبه در حوزه احتجاج و برهان» باشد.
وَ لَنْ يَجْعَلَ اللَّهُ لِلْكافِرينَ عَلَى الْمُؤْمِنينَ سَبيلاً﴾ (نساء/141) که مشهور به آیه نفی سبیل است، دیدگاه‌های مختلفی وجود دارد و برخی از مفسران و فقیهان شیعه معتقدند آیه ناظر بر نفی جعل تشریعی است و بر این اساس، آیه در مقام نفی تشریع هرگونه حکمی است که موجب تسلط کفار بر مسلمانان گردد، امّا از میان مفسران اهل سنّت گروه اندکی پیرو این دیدگاه هستند و اکثر آنان پیرو نفی حجّت در روز قیامت هستند که بر این اساس دلالت آیه شریفه را به قرینه بخش پیشین آن ﴿...
مسؤولان جمهوری اسلامی ایران به ویژه مسئولان سیاست خارجی باید این اصل را در قراردادهایی که با کشورهای دیگر منعقد می‌کنند مدّنظر قرار دهند؛ زیرا عدم رعایت این اصل که برگرفته از آیه نفی سبیل است علاوه بر ضررهای اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و نظامی موجب سلطه بیگانگان بر کشور می‌گردد.
(
, 
, 
)
