خلاصة:
تصوف چیست؟ در صبر آرمیدن طمع از جملهی عالم بریدن
(الهی نامه/ب ۲۸۳۴)
به علت نقش مهمی که صبر در تکامل معنوی و اجتماعی بشر بر عهده دارد خداوند در
آیات متعددی از قرآن کریم درباره آن صحبت کرده و در اوضاع و احوال گوناگون فردی و
اجتماعی بشر را به داشتن صبر فرا خوانده است.
به نظر متصوفه صبر در عرفان و تصوف که دریافتی عمیق و ژرف از احکام الهی قرآن
است بسیار مهم شمرده می شود و در ادبیات عرفانی بازتاب وسیع و گستردهای داشته
است. وی در این منظومهها اسرار سیر و سلوک را در قالب رمز و نماد و گاهی حکایات و
تمثیلهای متعدد بیان کرده است.
در بینش عطار صبر در سیر و سلوک نقش بنیادی و اساسی را بر عهده دارد و با شکوفا
کردن نیروها و قدرتهای الهی نهفته در روح موجب می شود که انسان از تنگنای هستی
محدود خود رها شود و به هستی نامحدود و مطلق پیوند بخورد.
در این مقاله سعی نگارنده بر آن است که با استناد به آثار برجسته عطار از جمله دیوان
اشعار: منطق الطیر: الهی نامه اسرازنامه» مصیبت نامه و مختارنامه اهمیت و نقش ضیر را هر
سیر الی ال از دید این عارف بزرگ بیان کند.
ملخص الجهاز:
بازتاب مفهوم قرآني صبر در آثار عطار نيشابوري ابراهيم هادي ١ دکتر عباس ماهيار٢ چکيده تصــوف چيســت ؟ در صبـر آرميدن طـمع از جــمله ي عــالم بــريــدن (الهي نامه /ب ٢٨٣٤) به علت نقش مهمي که صبر در تکامل معنوي و اجتماعي بشــر بر عهده دارد خداوند در آيــات متعددي از قرآن کريم درباره آن صحبت کرده و در اوضاع و احوال گوناگون فردي و اجتماعي بشر را به داشتن صبر فرا خوانده است .
چنان خواهم که همچون خاک گردي مـگر در زيــر پـاي پــاک گردي چو خاک راه خواهي شد از اين پس چـو خاک راه شو در پاي هر کس فروتن شـــو خموشــي گير پيشه بديـن هر دو صـبوري کن هميشه تو را مي صــبر بايد کرد حــاصل که گــفت الصبــر مـــفتاح قلايل صبوري کن ز حق انديش پيوست که با حق باشي و با خويش پيوست گـرت بايد به هر دم تــازه جـاني فــرو مگـــذار يـــاد او زمــاني (اسرار نامه /ب ٣١٧٥-٣١٧٠) صبر و مقام طلب در منظومه منطق الطير عطار در قالب داستان نمادين پرندگاني که به جست وجوي پادشــاه خود سيمرغ مي روند رمز و راز سير به سوي خدا و رسيدن به حقيقت مطلق جهان را بيان مي کند.
در منطق الطير عشق بعد از طلب و دومين مقام عرفاني است ، در بينش عطار صبر در عشــق و اســتقامت در برابر رنجها و ســختيهاي آن موجب مي شود که عارف به علم يقين برسد.
در بينش عطار صبر در ســير الي الله نقش اساســي و بنيادي را بر عهده دارد، زيرا استقامت و صبر در مقابل رنجها و سختيهاي مبارزه و جهاد با نفس رمز و راز موفقيت در طلب و رسيدن به مطلوب است .