خلاصة:
هدف اصلی پژوهش، ارزیابی پراکنش فضای سبز و مکانیابی در جهت توسعه آتی با رویکرد عدالت فضایی در کلانشهر تبریز میباشد. روش تحقیق به لحاظ هدف کاربردی بوده و از نظر ماهیت بنیادی-کاربردی میباشد و به لحاظ زمانی، مقطعی است. برای گردآوری دادهها از سه شیوه کتابخانهای، میدانی و نقشههای وضع موجود شهر به تفکیک مناطق استفاده شدهاست. تجزیه و تحلیل دادهها به دو صورت کمی و کیفی صورت پذیرفته است. معیارهای انتخاب شده در جهت مکانیابی عادلانه فضای سبز توسط کارشناسان خبره وزن دهی شده و نقشه عوامل در سیستم اطلاعات جغرافیایی خروجی گرفته میشود که در نهایت مکانهای پیشنهادی با مدل Index Overlay نشان داده میشود. یافتههای این پژوهش نشانگر این است که کمترین مساحت فضای سبز مربوط به منطقه 9 و بیشترین مساحت مربوط به منطقه 2 میباشد. طبق آمار سرانه فضای سبز، منطقه 2 با سرانه 4/9 و منطقه 9 با سرانه 1 به ترتیب بیشترین و کمترین سرانه فضای سبز را در کلانشهر تبریز دارند. این اختلاف زیاد سرانهها در دسترسی ساکنین این مناطق به فضاهای سبز را با مشکل روبهرو میکند و نشانگر رعایت نشدن عدالت فضایی در توزیع فضای سبز است. شهر تبریز در سالهای نه چندان دور به عنوان یکی از باغ شهرهای ایران شمرده میشد ولیکن امروزه به دلیل افزایش جمعیت و به طبع آن کاهش سرانه فضای سبز و توزیع نامتوازن آن با دسترسی نامناسب به این فضاها روبهرو شده است بطوریکه این کمبود در مناطق مختلف آن به یک اندازه نمیباشد.
Evaluating the distribution of Green Space and locating for future development by the spatial balance approach in the metropolis of Tabriz, is the main purpose of this study. The research method is applied in terms of purpose, fundamental-applied in nature and also cross-sectional in terms of time. To collect the data, three methods of library, field and status maps of the city have been used. Data analysis has been done both quantitatively and qualitatively. The selected criteria for fair locating of Green Space are evaluated and chosen by experts and the map of factors is output in the GIS (Geographical Information System), which finally has shown the proposed locations with the Index Overlay model. The findings of this study indicate that the lowest area of Green Space is related to region 9 and the highest one is related to region 2. According to the Green Space per capita statistics, region 2 with 9.4 per capita and region 9 with 1 per capita, have the highest and lowest Green Space per capita in Tabriz. This significant difference makes the accessibility difficult for the residents of these areas to Green Spaces that indicates the lack of spatial balance in the distribution of Green Space. Not so long ago, Tabriz was considered as one of the garden cities in Iran. However, nowadays due to population growth that leads to a decline in Green Space per capita and its unbalanced distribution, it is faced with inappropriate access to these spaces; So that this deficiency is not the same in its different areas.
ملخص الجهاز:
عدالت فضايي به درجه اي از خدمات و امکانات اشاره دارد که به صورت برابر و متوازن در نواحي مختلف و با ويژگيهاي گروههاي انساني متفاوت در يک شهر، با در نظر گرفتن نيازهاي آنها توزيع شده باشد (احمدي و شمسيپور، ١٣٩٩: ٧٦ به نقل از عمر٥، ٢٠٠٥: ٢) هدف غايي عدالت فضايي، توزيع عادلانه و متوازن خدمات و امکانات شهري در جهت رسيدن به جامعه اي متوازن ميباشد (نصيري هنده خاله ، ١٣٩٧: ١٣٤) بنابراين مهمترين رسالت مديريت شهري در اين زمينه ، تلاش در راستاي دستيابي به آرمان «فرصت هاي برابر» در دسترسي و دستيابي ساکنان شهر به خدمات ارائه شده در شهر و از بين بردن تضاد در تأمين فرصت ها در دستيابي به اين خدمات ميباشد (احمدي و شمسيپور، ١٣٩٩: ٧٤ به نقل از رستمي، ١٣٨٩) از معضلات اجتماعي زندگي امروزي، ميتوان به نبود فضاي کافي براي تعامل ، بازي و استراحت شهروندان به خصوص کودکان و نوجوانان اشاره کرد که با توزيع عادلانه بوستانها و پارکها ميتوان آن را رفع کرد (حسيني و همکاران، ١٣٩٥: ١٥٣) بطوريکه اين بوستانها و فضاهاي سبز، محل تعامل اجتماعي و انتقال فرهنگ ها است (فصيحي و همکاران، ١٣٩٩: ١٠٦) اهميت فضاهاي سبز در محيط شهري تا آن حد است که به عنوان يکي از شاخص هاي توسعه يافتگي تلقي ميشود و از مهم ترين عوامل ارتقاي کيفيت فضاي زندگي به حساب ميآيد.
Liao, Chin-Hsien, Ko-Wan Tsou (2009) explore the spatial equity of urban public facility allocation based on sustainable development, Real corp, (www.