خلاصة:
عارف گرچه لحظات و آناتی از عمر خویش را در عالم برتر ملکوت بهسرمیبرد که صباح و مساء و مکان ندارد و تهی از هرگونه کثرت است، هنگام نقل تجربیات خود از وحدت، ناچار از توسل به ابزارهای عالم کثرت که مفهوم و منطوق است میگردد و برای توصیف خاطرات خود، هم از زبان حقیقی و هم از زبان مجازی استعانت میجوید، با وصف این سخنان وی متناقضنما و نیازمند شرح و تأویل میگردد. بایزید بسطامی پس از شهود یگانگی نفس فردی خویش با نفس کلی یا نامتناهی از عروض احوال و تجارب گوناگونی گزارش کرده که زبان وصف او را هنری و جمالشناسانه و گزارههای عارفانهاش را از منظر برخی بیمعنی و از منظر گروهی حقیقت ولی غیرقابل نفی و اثبات ساخته است. وی در توصیفات خود از عالم وحدت محض، از زبان حقیقی و مجازی و انواع صور خیال چون تشبیه، استعاره، نماد و... بهره میجوید و با ابزارهای بلاغی مخاطب مبتدی سلوک را با شهود حق، مرتبه اللهی انسان، لامکانی و لازمانی عالم ورای حد تقریر آشنا میسازد. سخنان شطح آمیز، گرچه برای ارزش استحسانی و زیباییهای شاعرانه از زبان وی سرریز نکردهاند، دارای تصاویر خیالی پنداری و پدیداریاند. این مقاله بر آن است تا ویژگیهای ساختاری شاخص شطحیات وی را از نظر بلاغی و محتوایی بررسی نماید.
Although Mystic passes moments of his life in transcendental empyrean world that it is nonspace and nontemporal, and it is empty of any plurality, when he narrates about his experience of Unity, he has to use ways of the Plural world that they are concept and logical and he uses from both literal and virtual languages for his description, However his speech is paradoxical and needs explanation and Interpretation. Bayazid-e-Bastami reports from various experiences after intuition of unity his finite self with Universal Self or infinite that makes his description Language, artistic and aesthetic. And it has made his mystically propositions, meaningless for some people, the people accepted them; they cannot either denied them or verified. He uses literal and virtual languages and imagery as simile, metaphor, symbol to describe absolute unity world. He familiarizes the audience who is beginner at the mystical journey with intuition of God, Khlyfhatollahi status, of transcendental world that it is beyond the limit of expression and it doesn't have any place or time to explain. However his paradoxical speech doesn't overflow from his language for aesthetic value and poetic beauties, they have imaginary and phenomenal images. This article tries to study structural features of rhetorical and thematic of Bayzid's "Shathiyyat".
ملخص الجهاز:
ويژگيهاي شاخص بلاغي و محتوايي شطحيات بايزيد 1 دکتر فاطمه حيدري چکيده عارف گرچه لحظات و آناتي از عمر خويش را در عالم برتر ملکوت به سر ميبرد که صباح و مساء و مکان ندارد و تهي از هرگونه کثرت است ، هنگام نقل تجربيات خود از وحدت ، ناچار از توسل به ابزارهاي عالم کثرت که مفهوم و منطوق است مي گردد و براي توصيف خاطرات خود، هم از زبان حقيقي و هم از زبان مجازي استعانت مي جويد، با وصف اين سخنان وي متناقض نما و نيازمند شرح و تأويل مي گردد.
از مهم ترين ويژگي هاي موضوعي و محتوايي و بلاغي سخنان اهل وجد، رويت حق ، ادراک وحدت و در نتيجه لامکاني و لازماني، خليفت اللهي واجـد، سخن گفتن با خدا، تاويل پذيـري، کاربرد شـبه استعارات ، استعاره انتزاعي، متناقض نمايي و نماد است که در شطحيات بايزيد از بسامد بالايي برخوردارند و در زير بدان ها اشاره ميشود: رؤيت در سخنان شطح آميز، همواره سخن از رؤيت حق است ، آرزوي عارف وصل و ديدار «او»ست : «از شطاحان طربناک هيچ کس نيست که از حق رؤيت نخواست و دعوي رؤيت نکرد در مجالسشان زبان عشق همه رأيت ربي گويد.
/42 Noteable Thematic and Features in Bayazid's "shathiyyat" 1 Dr. Fatemeh Heidari Abstract Although Mystic passes moments of his life in transcendental empyrean world that it is nonspace and nontemporal, and it is empty of any plurality, when he narrates about his experience of Unity, he has to use ways of the Plural world that they are concept and logical and he uses from both literal and virtual languages for his description, However his speech is paradoxical and needs explanation and Interpretation.