خلاصة:
مسأله «حدود حجاب» از جمله موضوعات مهمی است که طی چند سال اخیر پیرامون آن مباحث زیادی مطرح شده است که از جمله آن میتوان به گسترۀ شمولیتِ نصوص در این باره اشاره کرد. آقای محسن کدیور از جمله نواندیشانی است که در سلسله درسها و جلسات حجاب به این مسأله پرداخته و در قالب یاداشتی با عنوان «تأملی در مسأله حجاب» دیدگاههای خود را منتشر نموده است. ایشان بر این باور است که هر چند نصوص روایات، حدود پوشش را بیان میکند، اما نمیتوان از ظهور آیات حجاب، حدود پوشش زنان را به دست آورد و این آیات تنها جنبه تأکیدی بر حفظ عفت و پوشش زنان دارد؛ در این جستار با روش تحلیلی- انتقادی، دیدگاه ایشان مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است. در پایان این نتیجه به دست آمده که آیات قرآن بر پوشش حداکثری زنان دلالت داشته و ادعای تأکیدی بودن آیات درباره حدود حجاب زنان نادرست میباشد.
ملخص الجهاز:
بررسي برداشت آقاي کديور از آيه ٥٩ سوره احزاب در ابتدا معناي لغوي آيات را مورد بررسي قرار ميدهيم : تبيين معناي «جلباب» واژه شناسان درباره جلباب چند معنا ذکر کرده اند، از جمله فيومي در مصباح المنيـر کـه آن را لباس بزرگي ميداند که به اندازه خمار نيست (فيومي ، ١٠٤/١) و ابن منظور در لسـانالعـرب دو معنا براي آن ذکر کرده است : اول قميص و دوم لباسـي کـه سـر و سـينه را بـا آن مـي پوشـانند (ابن منظور، ٢٧٢/١) خليل فراهيدي آن را جامه اي ميداند که زنان سـر و سـينه خـود را بـدان مي پوشانند.
٢. اولا اينکه مدعي است آيه نفيا و اثباتا پوشش سر و سينه را بحث نميکند از جهتـي با سخن بيشتر واژه شناسان مخالف است ، چرا که آنان جلباب را پوشاننده سر و سـينه هـم دانسته اند ثانيا براي آن که بدانيم جلباب چه حدودي را در بر ميگيرد، بايد به فهـم عـرف اعراب صدر اسلام از جلباب مراجعه کنيم ، چرا که بهترين مرجع براي تشخيص معناي هـر لغتي رجوع به عرف است ، اگر شارع با آن مخالفتي نکرده باشد، مثلا در روايتي از ام سلمه نقل شده است که : «لما نزلت هذه الآيه : «ُيدْنين عليْهنّ منْ جلابيبهنّ» خـرج نسـاء الانصـار کان علي روسهن الغربان من اکسيۀ سود يلبسنها»١ (سيوطي ، ٢٢١/٥) و اين نشان مـي دهـد ١.