خلاصة:
مرگ مغزی و پیوند اعضاء در دهه های اخیر یکی از جنجالی ترین و بحث برانگیز ترین موضوعاتی است که از یک سو
نیازمند تبیین دقیق موضوع از دیدگاه پزشکی و علوم زیستی و از سوی دیگرء نیازمند استنباط حکم فقهی متناسب با مقتضیات
زمان بوده و بحث های مخالف و موافق زیادی را به دنبال داشته است.
امروز به دلیل پیشرفت تکنولوژی و دانش پزشکی» پیکر انسان اعم از زنده یا مرده» منبع عظیم تهیه و دریافت عضو مورد
نیاز برای ادامه حیات انسانهای دیگر می باشد. در پرتو پیشرفتهای علمی و پزشکی» اخیرا درکشورمان تکنولوژی و امکانات
انجام پیوند اعضا از بدن انسانی به انسان دیگر فراهم آمده و اشخاص دارای نقص عضی سلامتی خود را باز می یابند.
اجتهاد در فقه در هر زمانی لازم است» نقش زمان و مکان در اجتهاد» در فتاوای مجتهدین بزرگ مشهود است. چنانچه
می بینیم احکامی که در قرون گذشته حرام شده بود» مجتهدین معاصر به جواز آن حکم داده اند. این امر بخاطر پیشرفت علم
فقه است.بنابراین بررسی احکام پیوند اعضاء در فقه و حقوق از هدفهای عمدذه در انتخاب موضوع مقاله فوق بوده است.
ملخص الجهاز:
میم ، ١٣٨١ ، ص ٧٤) تشریح در اسلام درشریعت اسلام ، تشریح بدن میت مسلمان منهی و حرام است و قطع هر عضوی از اعضای میت موجب تعلق دیه بر قاطع آن مطابق احکام کتاب دیات می باشد مگر اینکه به حکم ضرورت و لزوم ، درصورت عدم تمکن بر میت غیر مسلم مثلاً برای حفظ حیات جامعه ای تجویز شود.
اما درمورد قطع عضوحتی نمی توان ادعا کرد که این اعمال جزو جراحی است و هیچ قانونی حتی به طور اشاره و ضمنی نیز دراین مورد وجود ندارد تا بتوان با استفاده از آن وارد تفسیر موسع و یا مضیق شد.
با توجه به این که نظرات ابرازی یک نظر کلی است ، لذا توضیحات و استدلالاتی که پیرامون قضیه داده شده است درکل در برگیرنده مرگ مغزی و قطع عضو و به عبارتی پیوند اعضاء نیز می شود .
پس نتیجه می گیریم که قطع جزئی از اعضای زنده یا مرده از نظر شرع ممنوع است ، مگر این که ضرورت مباحی درآن باشد و حیات و زندگی مریض درپیوند و کاشت اعضاء نهفته باشد حد و مرز ضرورت وقتی است که اگر مضطر از حرام کمک نجوید، هلاک می شود یا نزدیک به هلاک است ، مانند از بین بردن غصه با شرب خمر طوری که غیر از آن هیچ توفیری حاصل نمی شود و همچنین استناد به قاعده فقهی دیگری می کنند، هنگامی که دو مفسده با هم درتعارض باشد، از مفسده ای که ضرر بیشتر و بزرگتری دارد دوری می شود.