خلاصة:
عوامل جغرافیایی همواره در سرنوشت یک عملیات نظامی نقش تعیین کننده و حیاتی برعهده داشته و دارند. این موضوع در طرح ریزی و اجرای عملیات های دفاع مقدس نیز حائز اهمیت بوده است. عملیات والفجر مقدماتی که در تاریخ 18/11/1361 و در منطقه رملی غرب ارتفاعات میشداغ ـ حدفاصل فکه تا چزابه ـ اجرا شد، یکی از همین عملیات ها است. این پژوهش کوشیده است تا با بهره گیری از روش توصیفی ـ تحلیلی، عوامل مؤثر جغرافیایی بر طرحریزی، اجرا و نتایج عملیات والفجر مقدماتی را مورد کنکاش قرار دهد. اساساً این پژوهش در پی یافتن پاسخ این سؤال اصلی است که عوامل جغرافیایی چه نقشی در طرحریزی، اجرا و نتایج عملیات والفجر مقدماتی داشته است؟ یافتهها نشان دادند عوامل جغرافیایی در سرنوشت این عملیات هم نقشی حیاتی بر عهده داشتند. از میان عوامل جغرافیای طبیعی، «رملها یا تپههای شنی» بیشترین تاثیر در سرنوشت عملیات والفجر مقدماتی داشته اند. «جنگل عمقر» نیز بهعنوان یک پوشش گیاهی در این عملیات به رزمندگان اسلام در ایجاد درمانگاه صحرایی، قرارگاه و بنههای تدارکاتی، تجهیز، سازماندهی، هدایت و پشتیبانی گردانهای عملکننده در محور جنوبی کمک شایانی کرده است. همچنین دست کاری در جغرافیای طبیعی منطقه و ایجاد موانع مصنوعی دستساز توسط دشمن بعثی در عدم موفقیت رزمندگان اسلام نقش اساسی ایفاء نموده است.
Geographical factors have always played a decisive and vital role in the fate of a military operation. This issue has also been important in the planning and implementation of sacred defense operations. The preliminary Valfagr operation, that carried out on 1361/11/18 in the western sndy region of the Mishdagh heights, between Fakkeh and Chazzabeh, is one of these operations. This study tries to investigate the geographical factors affecting the planning, implementation and results of preliminary Valfajr operation by using descriptive-analytical method. Basically, it has tried to answer the main question: what role did geographical factors play in the planning, implementation and results of the preliminary Valfajr operation? The findings show that geographical factors also played a vital role in this operation. Among the natural geographical factors, "sand dunes" played the most important role in this operation. As a vegetation in operation, Amghar Forest has helped Islamic warriors in establishing field clinics, training camps and bases, equipping, organizing, directing and supporting the operating battalions in the southern axis. The natural geography of the area prevented the armor from being used properly for the operation. In addition to this natural barrier, artificial Iraqi man-made barriers have caused a key role in the failure of Islamic fighters in this operation.
ملخص الجهاز:
از اين رو کوشيده است تا به اين سؤال اصلي پاسخ دهد که عوامل جغرافيايي چه نقشي در طرح ريزي، اجرا و نتايج عمليات والفجر مقدماتي داشته است ؟ 165 ٣ د ادبيات نظري و تعريف مفاهيم : ١ د ٣ د منطقه عمليات والفجر مقدماتي: منطقه عملياتي والفجر مقدماتي از شمال به ارتفاعات ميشداغ و برقازه ، از جنوب به هورالهويزه ، از شرق به چزابه و شهر بستان و از غرب به شهر العماره عراق و رودخانه دجله منتهي مي شود.
ارتفاعات ميشداغ ، جنگل عمقر، تپه دوقلو، رودخانه دويرج ، رمل ، هورالعظيم ، پاسگاه هاي مرزي ايران و عراق و موانع مصنوعي ارتش بعث از مهم ترين عوامل جغرافيايي طبيعي و مصنوعي منطقه عمليات مي باشند.
سپاه پاسداران ، منطقه جنوب فکه را براي عمليات بزرگ والفجر به اين دليل پيشنهاد داد که زمين هاي جنوب فکه شنزار و رملي بود و ميتوانست کمبود نيروي خودي را به دليل عدم تصور ارتش عراق از امکان هجوم از اين ناحيه تا حدي جبران کند.
سردار کوسه چي با يادآوري خاطرات خود در اين مورد ميگويد: «از مهم ترين دلايل استفاده از زرهي که براي اولين بار به صورت هم زمان با گردان هاي پياده و براي انتقال نيروها در رمل و در شب استفاده ميشد؛ در واقع دسترسي به منطقه بصره بود که بعد از عمليات بيت المقدس به هيج وجه امکان دسترسي به آن وجود نداشت ؛ چرا که دشمن با ايجاد خاکريز مثلثي شکل و موانع متعدد و استحکامات قابل توجه توانست از نفوذ و حرکت نيروهاي خودي جلوگيري کند.