سنجش میزان احساس تعلق خاطر مکانی و تاثیرات فضایی- مکانی آن در بافت‌های فرسوده شهری (مطالعه موردی: محله سهل آباد شیراز) مقالة

مؤلف: توکلی نیا، جمیله ؛ افراسیابی راد، محمدصادق ؛ بوچانی، محمد حسین ؛

جغرافیا و برنامه ریزی شهری چشم انداز زاگرس پاییز 1394، دوره هفتم - شماره 25 (‎21 صفحة - من 1 إلی 21 )

الکلمات المفتاحية: حس تعلق به مکان شیراز بافت فرسوده شهری تاثیرات فضایی- مکانی محله سهل آباد

خلاصة:

در سال‌های اخیر، موضوع«حس مکان» در رشته‌های مرتبط با امور شهری و برنامه‌ریزی شهری مورد توجه قرار گرفته است. این وضعیت رویکرد نوینی پیش روی محققان و دست‌اندرکاران امور شهری قرار داده و بیشترین تأکید را متوجه میزان حس مکان در محلات شهری‌ به‌ویژه در بافت های فرسوده می‌نماید. درک موضوع حاضر و شناخت علمی آن می‌تواند توسعه پایدار و همه جانبه شهر را هر چه بهتر و مطلوب‌تر تحقق بخشد و طرح‌های مختلف توسعه‌ای شهر از قبیل نوسازی و بهسازی را به سمت واقع‌بینانه‌تری هدایت کند. هدف از تحقیق حاضر بررسی و سنجش میزان حس تعلق به مکان و نیز شناخت تأثیرات فضایی- مکانی آن در محلات واقع در بافت فرسوده می باشد. روش تحقیق در این پژوهش مبتنی بر مشاهدات میدانی، مصاحبه و به دست آوردن داده‌ها، از طریق پرسشنامه و تجزیه و تحلیل اطلاعات با نرم افزارSPSS در محله سهل آباد که در جنوب شهرداری منطقه هفت شیراز واقع گردیده صورت پذیرفته است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که، در مجموع تعلق احساسی به مکان در این محله 1.52 می‌باشد به این معنا که بیش از نیمی از اهالی محل به محله خود تعلق احساسی داشته‌اند، دلبستگی یا تعلق کارکردی در محله مورد تحقیق 1.35 (کمتر از نصف) و کمتر از 50% افراد این محله با مؤلفه‌های تعلق مفهومی به مکان موافق بوده‌اند، میانگین مؤلفه‌های تعلق مفهومی در این محله 1.45 می‌باشد. بر اساس یافته‌های پژوهش عواملی چون وجهه محله، دسترسی به خدمات، پوشش گیاهی، نمای خیابان و نوع بافت محله با میزان احساس تعلق مکانی افراد به مکان رابطه معناداری داشته‌اند. با بررسی های صورت گرفته در مورد تأثیرات فضایی- مکانی هر کدام از شاخصه های‌حس تعلق به مکان باید گفت که شاخصه‌های تعلق احساسی و نیز تعلق مکانی به مراتب تاثیرات فضایی- مکانی بیشتری نسبت به تعلق مفهومی در محله مورد تحقیق داشته‌اند. از تأثیرات فضایی- مکانی حس تعلق به مکان می‌توان به افزایش میزان مشارکت شهروندان در امور شهری، پرداخت مالیات، نگهداری از تجهیزات و نیز حفظ نظافت محله توسط شهروندان اشاره نمود.

ملخص الجهاز:

حس تعلق و دلبستگی به مکان سطح بالاتری از حس مکان است که در هر موقعیت و فضا به منظور بهره مندی و تداوم حضور انسان در مکان نقش تعیین کننده ای به خود میگیرد (فلاحت ، ١٣٨٥، ٦٠) و بر همین اساس در اکثر برنامه ریزیهایی که در شهرهای ایران و خصوصا در بافت های فرسوده صورت پذیرفته مسائل اجتماعی شهر کمتر در نظر گرفته شده است و خطر از بین رفتن هویت شهرهای امروزی جدیتر احساس میشود. از مطالعات مشابه با این موضوع در داخل میتوان به رساله دکتری جلال تبریزی تحت عنوان «تاثیر نوسازی شهری فن گرا بر ایجاد حس لامکانی: مطالعه موردی پروژه نواب » (شکویی و تبریزی، ١٣٨٢)، «مفهوم حس مکان و عوامل شکل دهنده آن » (فلاحت ، ١٣٨٥، ٥٥-٦٠)، «بررسی حس مکان در شهرهای جدید: مطالعه موردی شهر جدید اندیشه »(قاسمی اصفهانی، ١٣٨٦، ٣٢٣)، «تصویرهای ذهنی و مفهوم مکان »(حبیبی، ١٣٨٧، ٣٩)، و نیز تحقیق «مکان و بی مکانی، رویکردی پدیدارشناسانه » (پرتوی، ١٣٨٢، ٤٠) اشاره نمود. حس تعلق و وابستگی به مکان دارای شاخص هایی از قبیل تعلق احساسی، کارکردی (عملکردی) و مفهومی (معنایی) میباشد که در جدول شماره ١ آورده شده است که این شاخص ها به همراه مؤلفه های آن ها در تحقیق حاضر مورد بررسی قرار گرفته اند. (به تصویر صفحه رجوع شود) بر اساس داده های مربوط به جدول بالا عواملی چون وجهه محله ، دسترسی به خدمات ، پوشش گیاهی، نمای خیابان و نوع بافت محله با میزان تعلق احساسی افراد به مکان رابطه معناداری داشته اند.

استلام ملف الإرجاع :
(پژوهیار, , , )

تحميل
تحميل HTML

رابط قصير:

صفحة:

دخول / الاشتراک

تحتاج الدخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.

دخول