خلاصة:
مسکن به عنوان یکی از پدیده های واقعی،از نخستین مسائلی است که بشر همواره با آن دست به گریبان بوده و همواره در تلاش برای دگرگونی و یافتن پاسخی مناسب،معقول و اندیشیده برای آن است؛ از جهت دیگر،بخش اعظمی از ساخت و سازهای درون شهری مربوط به این نوع کاربری می باشد.به همین دلیل رویکرد اتخاذ شده برای طراحی آن بر روی کل شهر اثر گذاشته و دارای جنبه اجتماعی بارزتری می باشد.بنابراین در شهر اسلامی باید اصول و معیارهای طراحی خانه از منظر اسلام در مراحل مختلف کار مدنظر قرار گیرد و یا به عبارتی ساختارها با کارکردهای مورد نظر دین مبین اسلام منطبق باشد.اما مسئله این است که با توجه به اهمیت موضوع کمتر به این مهم پرداخته شده است؛ امر مهمی که این پژوهش بر آن است که با روشی توصیفی-تحلیلی مبتنی بر تحلیل محتوای پهنانگر اسناد حاصل از مطالعات کتابخانه ای و اسنادی و مصاحبه با خبرگان به آن بپردازد.بر اساس یافته های تحقیق،ساختارها و کارکردهای مسکن مبتنی بر آموزه های اسلامی را در سه سطح مفاهیم،الگوها و کالبد را می توان در کنار سایر تقسیم بندی ها مورد تدقیق قرار داد. در انتها نیز بر اساس یافته های تحقیق راهکارهایی پیشنهاد گردید.
ملخص الجهاز:
بنابراین این پژوهش با توجه به مطالب بیـان شـده ،به دنبال پاسخگویی به سوال زیر می باشد: آیا می توان مبتنی بر آموزه های اسلامی،در سه سطح مفاهیم ،الگوها و کالبد؛ ساختارها و کارکردهای اساسی مسکن مطلوب اسلامی را مسخرج نمود؟ تبیین ضرورت و اهمیت انجام تحقیق تبیین ضرورت و اهمیت انجام این پژوهش از دو دیدگاه مکمل قابل طرح است ؛ ابتدا از نظرگاه اهمیت ماهوی مسکن و پرداختن به آن از دو دیدگاه کمی و کیفی و سپس از نظرگاه اسلام .
اما در مجموع نکات اساسی که در اهمیت مسکن ،آن هم مسکن مناسب ،گفته شده است ،می توان به موارد زیر اشاره نمود: مسکن عامل اصلی جامعه پذیری افراد نسبت به جهان و کالایی عمده و تعیین کننده در سازمان اجتماعی فضا است که در شکل گیری هویت فردی،روابط اجتماعی و اهداف جمعی افراد نقش بسیار تعیین کننده ای دارد(٢٠٠٠١٩٩,Short).
یافته های اپیدمیولوژیک وابستگی بالایی بین وضعیت مسکن و اثرات بهداشتی آن بر سلامت انسان را نشان می دهد(٢٠٠٣١٥٥٩,Bonnefoy) امروزه مسکن و مسائل مربوط به آن یک مسئله جهانی است و برنامه ریزان و سیاستگذاران در کشورهای مختلف به دنبال راه حل هایی برای حل مسائل مربوط به آن می باشند(٢٠٠٥٢٣٧,Buckley,Kalarikal) مسکن جزء اصلی ساختار فضایی شهر است که در روند توسعه پایدار شهری نقش اساسی ایفا می کند و شناخت کامل نسبت به آن ،از اهمیت بسزایی برخوردار است (نشاط و همکاران ،١٤٨،١٣٩٢).