خلاصة:
خانه ها بعنوان اصلی ترین مکان زندگی انسان معاصر، میبایست به نیازها، ﺑﺎورﻫﺎ وارزشﻫﺎی ساکنان آن پاسخ دهند. شکل و کالبد فضا بر شیوه زندگی و رفتار انسان تاثیر میگذارد. دراین تحقیق به واکاوی پیچیدگیهای روابط اجتماعی و فرهنگی در ساختار فضایی خانههای دوره سنتی و معاصر شهر تبریز، با استفاده از تئوری نحوفضا پرداخته شده است. تحقیق پیش رو تلاش می کند تا ازمنظر معیارهای نحو فضا، تغییرات عرصه بندی و ساختار فضایی خانه ها را استخراج و معرفی نماید. برای تحقق این هدف، پس از انتخاب نمونه موردی از بافت فرهنگی و تاریخی شهر تبریز، از نرمافزار ایگرف برای ترسیم و دسته بندی نمونه ها و تحلیل ساختار فضایی، و نمودار توجیهی آنها استفاده شده است. سپس شاخص های همپیوندی و عمق نسبی فضاها با استفاده از روابط ریاضی نحو فضا و شاخص های قابلیت دید، مخروط دید با استفاده از نرم افزار دپسمپ برای هر نمونه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج تحقیق نشان میدهد که رابطهای مستقیم میان متغیر ساختارهای اجتماعی با متغییر چیدمان فضا وجود دارد.این امر بدان معناست که شاخصهای ساختارهای اجتماعی حاکم بر جامعه از جمله تعاملات، سلسه مراتب و محرمیت از ارزشهای مهم معماری خانههای سنتی بوده ولی در خانههای معاصر به علت داشتن دیدگاه کالبدی صرف و عدم شناخت کافی از ساکنین و نیازهای آنها، تغییرات زیادی در بحث مسکن به وقوع پیوسته که منجر به عدم تعلق ساکنین به خانه شده است.
Homes, as the main place of life of modern man, must respond to the needs, beliefs and values of its inhabitants. The shape and body of space affects human lifestyle and behavior. In this research, the complexities of social and cultural relations in the spatial structure of traditional and contemporary houses in Tabriz have been investigated using the theory of space syntax. The present study tries to extract and introduce changes in the layout and spatial structure of houses in terms of space syntax criteria. To achieve this goal, after selecting a case study of the cultural and historical context of Tabriz, IGraph software has been used to draw and classify the samples and analyze the spatial structure, and their explanatory diagram. Then the correlation indices and the relative depth of the spaces have been analyzed using the mathematical relations of the space syntax and the visibility indices, the visibility cone using the Depthmap software for each sample. The results show that there is a direct relationship between the variable of social structures and the variable of spatial arrangement. This means that the characteristics of social structures governing society, including interactions and privacy, are important architectural values of traditional houses, However, in contemporary houses, due to having a purely physical view and insufficient knowledge of the residents and their needs, many changes have taken place in the housing debate, which has led to the residents not belonging to the house.
ملخص الجهاز:
درواقع آنچه ضرورت تحقيق حاضر را نشان ميدهد، اين موضوع است که تاکنون ازديدگاه نحوفضا، خانه هاي معاصر و سنتي تبريز مورد بررسي قرار نگرفته اند و ميتوان بااستفاده از اين نگرش به ارائه الگوي فضايي مناسب با توجه به ساختار اجتماعي ساکنين در مجموعه خانه ها دست يافت .
وضعيت برخي از متغيرهاي ساختارهاي اجتماعي (روابط اجتماعي-بازنمودهاي جمعي) که ارتباط نزديکي با فضاي معماري دارند همچون تعاملات اجتماعي، محرميت و سلسله مراتب ، در خانه هاي سنتي و معاصر بافت فرهنگي تاريخي تبريز با پارامترهاي پيکرهبندي فضايي مورد تحليل قرار گرفته است .
جدول (٤): تحليل پيکرهبندي فضايي خانه هاي سنتي تبريز با استفاده از نرم افزار depthmap (به تصوير صفحه مراجعه شود) (منبع :نگارندگان،مستخرج از نرم دپس مپ ) نتايج تحليل شاخص حوزه ديد درخانه هاي سنتي و معاصر(ISOVIST) در تحقيق حاضر با توجه به نوع بناها و اشتراکات فضايي آنها، دو گام براي ايزوويست انتخاب شد که شامل ديد از نقطۀ ورودي به فضا و ديد از حياط مرکزي به فضاهاي اطراف آن است .
لذا تفاوت اين پژوهش با ساير مطالعات انجام شده دراين است که ، اين پژوهش به بررسي ماهيت معماري مسکوني از منظر فرهنگي در خانه هاي سنتي و معاصر پرداخته و سعي در تبيين رابطه فضا و ساختار اجتماعي در قالب تحليل پيکرهبندي فضايي با تکنيک نحوفضا در خانه ها دارد.
A Comparative Analysis of Spatial Configuration in Designing Residential Houses Using Space Syntax Method (Case Studies:Houses of Isfahan and Modern Architecture Styles).