خلاصة:
پژوهش حاضر با هدف شناسایی وضعیت سازماندهی منابع اطلاعاتی در کتابخانههای دیجیتالی ایران شکل گرفته است تا علاوه بر شناخت وضعیت موجود، بتوانیم ترسیم روشنی از فعالیتهای آتی که در بستر این فعالیتها شکل خواهند گرفت، داشته باشیم. روش پژوهش بهکاررفته در پژوهش حاضر روش پیمایشی تحلیلی است. از این رو، بهمنظور بررسی جامعه مورد مطالعه از نظر نحوه سازماندهی منابع اطلاعاتی از پرسشنامه محققساخته برای گردآوری اطلاعات استفاده شده است. جامعه پژوهش حاضر را تمام کتابخانههای دیجیتالی ایران تشکیل میدهند که در کل 38 کتابخانه دیجیتالی را شامل میشود. یافتههای پژوهش حاضر حاکی از آن است که نرمافزارهای کتابخانه دیجیتالی مورد بررسی از قابلیتهای متعددی برای سازماندهی اطلاعات برخوردار هستند. ازجمله این قابلیتها میتوان به قابلیت ارتباط بین عناصر پیشینههای کتابشناختی و پیشینههای مرتبط در قالب مستندات، استفاده از تفاهمنامه سرویسگیرنده زد 50/39، امکان ورود گروهی مدارک، امکان اصلاح گروهی مدارک، و غیره اشاره کرد که بهنسبت در نرمافزارهای مورد بررسی مورد استفاده قرار گرفتهاند. علاوه بر این، کتابخانههای دیجیتال آشفتگی بسیاری در سازماندهی اطلاعات منابع دیجیتال خود دارند. بهعنوان مثال یافتههای پژوهش در این زمینه نشان داد که تنها فیلدهای عنوان، پدیدآورنده، موضوع، ناشر، سال نشر، پدیدآورنده (شناسه افزوده) با فراوانی بیش از 70 درصد بهصورت مشترک توسط کتابخانههای دیجیتال در همه نرمافزارها برای توصیف منبع اطلاعاتی کتاب فارسی تکمیل میشوند. در مورد سایر منابع اطلاعاتی متأسفانه هیچ فیلد ابردادهای بهصورت مشترک با فراوانی بیش از 70 درصد در نرمافزارهای مورد استفاده توسط کتابخانههای دیجیتالی وجود ندارد.
This research aimed to determine the status of information resource organization in Iranian digital libraries. The research method was analytical survey. Researcher-made questionnaire was used to collect data in order to study the status of research population about information resources organization. In fact, 38 Iranian digital libraries were made research population of this research. Findings showed that studied digital library applications have many capabilities to organize information resources. Some of these capabilities are relation between bibliographic records and related records in documentation format, Using Z39.50 in client side, allows entering group of resources, and so on. Moreover, digital libraries have a lot of chaos in organizing information resources. For instance, digital libraries just fill title, author, subject, publisher, year of publication, author (added entity) in more than 70 percent for Farsi book database. This status is not demonstrated for other databases in digital libraries.
ملخص الجهاز:
بنابراين اهـداف فرعـي زيـر نيـز بـه عنـوان عناصر زيرمجموعه هدف اصلي ميتوانند در اين راستا قابل وصول باشند: ◇ شناسايي قابليت هاي سازماندهي اطلاعات در سيستم هـاي اطلاعـاتي مـورد اسـتفاده در کتابخانه هاي ديجيتالي ايران ◇ شناسايي وضعيت محتواهاي موجود در سيستم هاي اطلاعاتي کتابخانـه هـاي ديجيتـالي ايران بنـابراين در زمينـه پاســخ گــويي بــه مســئله اصــلي پــژوهش ابتـدا بايــد بــه شناســايي کتابخانه هاي ديجيتالي ايران پرداخت و در ادامه با استفاده از ابزار پـژوهش بـه گـردآوري اطلاعات مورد نياز براي وصول به هدف اصلي پژوهش اقدام کرد و با تحليـل يافتـه هـا در ١.
ايشان نشان ميدهند که تمام ٣٣ کتابخانه ديجيتالي که در اين پژوهش مورد بررسي قرار گرفته اند، از انواع مختلفي از سيســتم هــاي ســازماندهي دانــش اســتفاده کــرده انــد و در ايــن ميــان ، اصــطلاحنامه هــا، فهرست هاي سرعنوان موضوعي و طرح هاي طبقه بنـدي، سيسـتم هـايي هسـتند کـه بـه طـور گسترده و براي سازماندهي دانش در مجموعـه هـاي کتابخانـه ديجيتـالي مـورد بررسـي در کانادا استفاده شده اند (٢٠٠٥ Shiri and Molberg).
نمودار شناسايي نوري حروف در منابع پويش شده (رجوع شود به تصویر صفحه) (رجوع شود به تصویر صفحه) همانگونه کـه جـدول ٢ نشـان مـيدهـد از نظـر قابليـت هـاي نـرم افزارهـاي کتابخانـه ديجيتالي براي سازماندهي منابع اطلاعاتي، باتوجه به يافته هاي پژوهش ، بيشتر نرم افزارهاي مورد استفاده در کتابخانه هاي ديجيتـالي در راسـتاي سـازماندهي منـابع اطلاعـاتي خـود از قالب هاي پي.