خلاصة:
یکی از مهمترین عواملی که در جریان کسب دانش جدید ایجاد مشکل نموده و زمینه ساز شکست در پیاده سازی پروژه تغییر در سازمان می باشد، میزان وابستگی به دانش قدیمی در سطوح مختلف سازمانی است. برای غلبه بر این مشکل، سازمانها باید با استفاده از اقدامات و فعالیتهای مناسب، به کاهش و حذف میزان وابستگی به دانش قدیمی بپردازند. به این مجموعه اقدامات که منجر به کاهش اثرات منفی دانش منسوخ در سازمان می شوند، فرایند یادگیری زدایی گفته می شود. بدین منظور در این مقاله، به تدوین ابزاری مناسب جهت سنجش فرایند یادگیری زدایی در سازمان که از روایی و پایایی مناسبی برخوردار باشد پرداخته شده است. در ابتدا با استفاده از مطالعات میدانی، رویکردها و اقدامات مختلفی که سازمانها می توانند جهت یادگیری زدایی مورد استفاده قرار دهند، شناسایی و براساس آن پرسشنامه اولیه در قالب 36 عبارت تدوین شد. در مرحله بعد روایی محتوای پرسشنامه از منظر سه شاخص شفافیت، مناسبت و جامعیت توسط خبرگان ارزیابی شده و با اعمال نظرات آنها، پرسشنامه نهایی متشکل از 28 عبارت و در قالب 7 رویکرد تدوین گردید. در نهایت پرسشنامه در نمونه ای متشکل از 134 سازمان از جامعه آماری شرکتهای نرم افزاری مورد آزمون قرار گرفت و با استفاده از داده های جمع آوری شده، روایی سازه از طریق تحلیل عاملی، روایی همگرا و واگرا از طریق ضریب همبستگی پیرسون مورد ارزیابی قرار گرفت و شاخصهای برازش مدل نیز بررسی شد که نتایج حاکی از آن بود که مدل اندازه گیری از برازش مناسبی برخوردار است.
One of the most important factors in the acquisition of the new knowledge that leads to cause problems and failures in the implementation of the change project is the dependency on the old and outdated knowledge. This dependency can be in the different layers and levels of the organization. To overcome this problem, organizations must take the appropriate actions to reduce or eliminate their dependence on the old knowledge. This set of actions and activities that results in reducing the negative effects of obsolete knowledge in the organization, is called ‘unlearning’. The purpose of this paper is to develop a tool for measuring unlearning process in the organization that has acceptable reliability and validity. Initially, using field studies and the related literature review, approaches and actions that organizations can apply for unlearning were identified and then based on them, the initial questionnaire was constructed in 36 items. In the next phase, content validity was evaluated by experts in terms of three criteria: clarity, relevance and comprehensiveness, and after applying comments and corrections, the final questionnaire consists of 28 items in 7 approaches was developed. Following this, the questionnaire was tested among a sample of 134 software companies. By using the data collected, its validity was assessed through factor analysis, and convergent and divergent validity was assessed by Pearson's correlation coefficient. In addition, construct validity through factor analysis and also convergent and divergent validity were assessed by Pearson correlation coefficient and absolute fit indices, adaptive and thrifty measurement model was examined.
ملخص الجهاز:
در نتيجه ضروري است تا سازمان ها با اسـتفاده از فرايند يادگيري زدايي ، اقدام ها و فعاليت هاي مناسبي را جهت کاهش و يـا حـذف ميـزان وابسـتگي سازمان به دانش منسوخ ۱۵ انجام دهند تا بدين وسيله آثار منفي اي که ممکـن اسـت بـه واسـطه آنهـا پيش روي سازمان قرار گيرد، کاهش يافته و زمينه براي يـادگيري دانـش جديـد در سـازمان فـراهم 1.
جدول ۱- مدل نهايي فرايند يادگيري زدايي کد رويکرد زيررويکردها کد آگاه سازي در مورد - اطلاع رساني X1 Y1 دانش منسوخ - متقاعدکردن X2 - توقف توسعه محصول جديد X3 - توقف بهبود سامانه و محصولات موجود X4 - عدم پشتيباني از کارکردهاي سامانه قديمي X5 توقف توسعه دانش - توقف پروژه هاي توسعه محصول جديد/ تحقيق و توسعه X6 Y2 منسوخ - عدم آموزش فناوري قديمي X7 - عدم استخدام کارشناس جديد در حوزه فناوري قديمي X8 - محدود نمودن محدوده يادگيري X9 - تغيير پرتفوليوي فعاليت هاي يادگيري X10 کد رويکرد زيررويکردها کد - عدم توسعه هرگونه محصول / توليد جديد بر پايه فناوري قديمي X11 توقف استفاده از - عدم بهبود سامانه قديمي X12 Y3 دانش منسوخ - عدم پشتيباني سامانه قديمي X13 - استفاده از اهرم هاي سازماني جهت توقف استفاده دانش قديمي X14 ۴۶ - ايزوله کردن فيزيکي X15 قطع ارتباط با دانش - ايزوله کردن اجتماعي X16 Y4 منسوخ - ايزوله کردن ساختاري و سازماني X17 - قطع ارتباط انساني X18 - کنار گذاشتن فناورانه اي X19 کنار گذاشتن دانش - کنارگذاشتن نيروي انساني X20 Y5 - کنار گذاشتن ساختاري و سازماني (برون سپاري ، واگذاري و فروش منسوخ X21 امتياز) - کنار گذاشتن مستندات X22 - بهبود دانش قديمي X23 Y٦ تبديل دانش منسوخ - فرموله کردن و مستندسازي X24 - تغيير ساختار دانش قديمي X25 - يکپارچگي سامانه اي و فناورانه اي X26 يکپارچه سازي دانش Y7 - يکپارچگي نيروي انساني X27 منسوخ - يکپارچگي ساختاري و سازماني X28 نتايج گردآوري داده ها به منظور گردآوري داده هـا، تعـداد ۲۵۶ پرسشـنامه کـه شـامل ۲۸ عبـارت بـود در اختيـار ۱۶۷ شرکت قرار گرفت که از ميان آنهـا تعـداد ۱۴۷ پرسشـنامه از ۱۳۴ شـرکت بـه طـور کامـل تکميـل گرديد.