خلاصة:
هدف این پژوهش، شناسایی کالاهای برتر کشاورزی ایران در برابر دوازده کشور توسعه یافته و دوازده کشور در حال توسعه و تحلیل ظرفیت صادراتی بالقوه ایران به هریک از این کشورها میباشد. برای این منظور از شاخص مزیتنسبی آشکار شده (RCA) و شاخص کسینوس استفاده میشود و در نهایت میزان پتانسیل تجاری و ظرفیت باقیمانده اندازهگیری میشود. نتایج پژوهش نشان میدهد، ایران در صادرات به کشورهای در حال توسعه در هفت محصول و در صادرات به کشورهای توسعهیافته در پنج محصول دارای مزیتنسبی است. نتایج شاخص کسینوس نیز بیانگر آن است که در مورد کشورهای در حال توسعه عربستان و امارات با معیار یک بیشترین درجه اکمال و امکان افزایش صادرات را دارا میباشند. شمار اقلام محصولات کشاورزی دارای پتانسیل صادراتی ایران به کشورهای توسعهیافته گویای آن است که کشورهای آلمان و انگلیس و کانادا دارای بالاترین تعداد محصولات کشاورزی دارای پتانسیل وارداتی از ایران بودهاند.
This research aims to identify the best agricultural products of Iran against the products of twelve developing and developed countries. Also this paper analyzes potential export capacity of Iran to each country. We used RCA and cosine index for measuring business potential. The results show Iran's export to developing countries in seven products and to developed countries in the five-products has comparative advantages. The Cosine criteria indicates among developing countries, Iran can increase exports to UAE and Saudi. An important part of results revealed Germany, Britain and Canada have the highest number of imported agricultural products from Iran.
ملخص الجهاز:
اما در جهان کنونی وجود مزیت نسبی در تولید، شرط کافی برای بهره مندی از تجارت بین الملل نیست ، بلکه پس از مرحله تولید، عامل های پرشماری، امکان استفاده از مزیت های نسبی تولید را تحت تأثیر شدید قرار میدهند که همانا درجه همخوانی صادرات یک کشور با واردات شریک تجاری خود و میزان پتانسیل تجاری یک کشور از جمله این عامل ها است .
بدین منظور ابتدا کالاهای ایران که در برابر هر دو گروه کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه مزیت دارند شناسایی کرده ، آن گاه با استفاده از شاخص کسینوس ، ظرفیت صادراتی بالقوه ایران به هریک از کشورهای نمونه مورد محاسبه قرار میگیرد و با استفاده از شاخص مزیت نسبی آشکار شده (RCA) کالاهای مزیت دار همه کشورهای نمونه شناسایی و در نهایت پتانسیل صادراتی آن کالاها در سطح کد شش رقمی نظام هماهنگ در روابط دوجانبه محاسبه و میزان تحقق این پتانسیل و ظرفیت باقیمانده اندازه گیری میشود.
با توجه به اینکه هرچه تعداد کالاهای مشابه که هر دو کشور در آن دارای مزیت نسبی بیشتر از یک باشند، کمتر باشد، امکان تجارت بین دو کشور افزایش مییابد، استرالیا میتواند بازار خوبی برای صادرات ایران در این محصولات به حساب آید و ایران نیز با ٤١/٦درصد کالای مزیت دار از محصولات برتر کشاورزی نشان دهنده موقعیت خوب آن در صادرات این محصولات به این کشورهای نمونه است .
این پژوهش با هدف ارزیابی ظرفیت صادراتی محصولات کشاورزی به کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه با استفاده از شاخص های برآورد پتانسیل تجاری، مزیت نسبی و شاخص کسینوس تدوین شده است نتایج این پژوهش نشان میدهد که بسیاری از کشورها با کسب شاخص کسینوس دارای درجه اکمال تجاری بالقوه ای با ایران هستند.