واکاوی تأثیر رنگ بر قضاوت زیبایی‌شناسانه و شاخص‌های حرکت چشمی متخصصان معماری و غیرمتخصصان بررسی موردی: نمای ساختمان‌های مسکونی شهر تهران مقالة

تأثیر ویژگی‌های محیط انسان‌ساخت و طراحی آن بر انسان همواره مورد توجه بوده است. در این میان، نقش نما می‌تواند به‌عنوان جلوه بصری یک ساختمان که در زیباسازی منظر شهری مؤثر است در قالب رفتار چشم مورد بررسی قرار گیرد. در این چهارچوب، پژوهش حاضر با مطالعه‌ای در حوزه علوم شناختی و معماری، به دنبال بررسی تأثیر فرایندهای «پایین به بالا» (تأثیر عامل رنگ) و «بالا به پایین» (تأثیر عامل تخصص) بر حرکات چشم، در حین قضاوت زیبایی‌شناسانه نمای ساختمان‌های مسکونی نوساز شهر تهران است. بدین منظور در طرحی شبه‌آزمایشی از ابزار ردیاب حرکت چشمی استفاده می‌شود. روش نمونه‌گیری از جامعه داوطلبان به‌صورت احتمالی یا تصادفی ساده است و حجم نمونه در دو گروه متخصصان و غیرمتخصصان را ۳۸ شرکت‌کننده (۲۱ متخصص) تشکیل می‌دهند. یافته‌ها نشان می‌دهد که متخصصان تصاویر با غلبه شدت طول موج قرمز و دارای کنتراست قرمز/سبز و غیرمتخصصان تصاویر با کنتراست کمتر را ترجیح می‌دهند. از سویی دیگر، تحلیل شاخص‌های حرکت چشمی و نقشه حرارتی نشان دهنده تفاوت در الگوی پویش بصری، اولویت توجه به لایه‌ها و عناصر نما تحت تأثیر عامل «تخصص»، بیش از عامل «رنگ» است.

The impacts of properties and design of the built environment has always been a concern for environmental psychology. Meanwhile role of facade design, as a visual effect of a building and effective way for beautification of the urban scape, is important and can be studied as emotional and eye behavior reactions of individuals. In this regard, the present study, in the field of psychophysics study, investigates "bottom-up" (color factor effect) and "top-down" (expertise factor effect) processes on eye movements during aesthetic judgment of new residential buildings in Tehran. The images are displayed in in two black-white and color modes. For this purpose, in a quantitative method of quasi-experimental design, the visual psychophysics is studied using an eye tracking tool. The eye tracker is known as a complementary tool in individuals’ cognitive processes assessment. In this study, five indicators for eye movement assessment (number of fixations, duration of fixations, duration of saccades, amplitude of saccades, and scan path) are investigated. The sampling method is voluntarily with random assignment, and the samples include 38 participants that were divided into two groups of architects (experts) and non-architects (non- experts) (21 experts and 19 women). The findings of the aesthetic judgment study show that there is a significant difference between selected images in these two groups for both color and black-white images. Architects prefer mixed materials facades while non-architects prefer the stone facades. The findings of the behavioral study also show that experts prefer images with the dominant red wavelength intensity and red / green contrast while non-experts prefer low contrast images. On the other hand, analysis of eye movement indicators and heat maps show differences in visual scanning pattern, preference for layers and facade features under the influence of "expertise" factor, rather than "color" factor. By examining static indicators, it is found that duration of fixations is influenced by expertise and architects takes more time on fixations. By a smaller number of fixations, they have higher fixations duration than non-architects in both display modes. In examining the dynamic indicators, it is also found that architects have lower scan path. On the other hand, by spending more time on observing the facade elements, the scan path length of architects is less than the non-architects. Furthermore, the non- architects tend to explore more regions in the presented image, while architects tend to focus on specific features of the image. It can also be seen that the heat maps pattern in black-white images is almost the same as the color ones, but the intensity of focus in the color images is lower. In general, the results of the study show a behavioral and cognitive difference between these two groups. Therefore, it can be concluded that the eye tracker as a complementary tool can be used for better understanding the visual impact of facades design and each of its functional indicators in human visual aesthetic perception. This can be used for evidence-based designs to optimize design solutions based on empirical evidence, scientific research, and other available information.

به طبیعت، فناوری، مذهب، سنت های فرهنگی و علوم وابستگی منبع: 15 ,2003 ,Edge بررسی موردی : نمای ساختمانهای مسکونی شهر تهران چشمی متخصصان معماری و غیر متخصصان واکاوی تأثیر رنگ بر قضاوت زیبایی شناسانه و شاخص های حرکت بر اساس آنچه سالینگاروس در کتاب یک نظریه معماری مطرح می کند، یکی از هشت قانون مهم شناختی برای ادراک اثر معماری، عنصر رنگ است و وجود آن عنصری ضروری برای برقرای ارتباط با محیط محسوب می شود (146 ,2006 , Salingaros & Mehaffy ). بررسی موردی : نمای ساختمانهای مسکونی شهر تهران چشمی متخصصان معماری و غیر متخصصان واکاوی تأثیر رنگ بر قضاوت زیبایی شناسانه و شاخص های حرکت مرور مقالات ردیابی حرکات چشم مرور مقالات زیبایی شناسی مضر شهری و نما همه تصاویر اولمه ۱۳۰۰ تنور از مناطق مختلف شهر تهران گام اول: پژوهشگر نامیاری و شهرسازی - • ارزیابی اولیه تصاویر بر اساس کیفیت انتخاب ۱۰۰۰ تصویر گام دوم: متخصصین ارزیابی کارشناسانه انتخاب ۱۱۰ تصویر بر اساس امتیاز دهی گام سوم: پژوهشگر Eye Tracker ا بلوک نماهای سیاه و سفید نماهای رنگی نماهای ترکیبی دن تصویر | نماهای سنگی هه تصویر نماهای ترکیبی ۵۵ تصویر نماهای سنگی هم تصویر ............. فرآیند انتخاب تصاویر و لایه بندی عناصر نما بررسی موردی : نمای ساختمانهای مسکونی شهر تهران چشمی متخصصان معماری و غیر متخصصان واکاوی تأثیر رنگ بر قضاوت زیبایی شناسانه و شاخص های حرکت تست بررسی حرکات چشم نحوه نمایش تصاویر در قالب پارادایمی در دو بلوک ۲۳ مشابه و هر بلوک شامل ۱۱۰ آزمایه ۲ طراحی گردید.