خلاصة:
در دنیای کنونی مهم‌ترین عامل تعیین کننده رشد اقتصادی، ارتقای بهره‌وری عوامل تولید میباشد. از آنجایی که کشاورزی فعالیتی توام با ریسک بوده و رفتار کشاورزان تحت تاثیر گرایشات ریسکی‌شان قرار می‌گیرد، لذا اتخاذ سیاست‌های افزایش بهره‌وری نیازمند دانش کافی از نحوه تصمیم‌گیری افراد میباشد. از این‌رو هدف مطالعه‌ی حاضر ارزیابی اثر ریسک‌گریزی بر بهره‌وری کل عوامل تولید در زیربخش زراعت میباشد. برای این منظور اطلاعات لازم از 210 کشاورز شهرستان سراب به روش نمونه‌گیری طبقه‌ای جمع‌آوری گردید. ضریب ریسک-گریزی با بکارگیری مدل برنامه‌ریزی درجه دوم توام با ریسک (QRP) و بهره‌وری کل عوامل تولید (TFP) با استفاده از شاخص فیر-پریمونت محاسبه گردید. برابر نتایج بدست آمده میانگین ضریب ریسک‌گریزی نسبی و حق بیمه اجتناب از ریسک به ترتیب 9/ 2 و 1735000 ریال بدست آمد که بیانگر ریسک‌گریز بودن اکثر کشاورزان منطقه میباشد. نتایج مربوط به شاخص TFP نشان داد که طی دوره زمانی 97-1392، محصول سیب‌زمینی دارای بیشترین و جو دیم دارای کمترین میزان TFP در بین محصولات مورد بررسی بوده است. مطابق یافته‌های مطالعه، ریسک‌گریزی اثر منفی بر بهره‌وری کل عوامل تولید داشته، بنابراین کاهش شدت ریسک و بهبود مهارت‌های مدیریت ریسک، بهره‌وری کل عوامل تولید را افزایش می‌دهند. همچنین براساس نتایج حاصله افزایش تحصیلات، تجربه، اندازه مزرعه، بعد خانوار، شرکت در کلاس‌های ترویجی، مالکیت و دریافت تسهیلات بانکی موثرترین روش‌های بهبود بهره‌وری کل عوامل تولید محصولات زراعی می‌باشند.
Productivity improvement is an essential approach to increase production without using more resources. Due to the agriculture is fraught with risks and losses, farmers' behavior is influenced by their risk attitudes and adoption of policies to increase productivity requires adequate knowledge of individual’s decision making mechanism. In present study examined the effect of risk attitudes on total factor productivity for 210 farms of Sarab County that were selected with stratified sampling method. Risk aversion coefficient and Total Factor Productivity were calculated respectively within the Quadratic Risk programming and Fare Primont index. The results of the TFP index show that during the period of 1392-97, the potato had the highest TFP and the rained Barley had the lowest TFP among the studied products. Average Relative Risk aversion coefficient and proportional Risk Premium were 2.9 and 1735000 Rials respectively; this indicates that most farmers in the region are more Risk aversion. The results of the study showed that risk aversion had a negative effect on Total Factor Productivity, therefore reducing the severity of risk and loss and improving risk management skills increase total factor productivity.
ملخص الجهاز:
(2011 1 وجه تمایز این پژوهش از بررسیهای گذشته در درجه اول به کارگیری شاخص فیر-پریمونت برای محاسبه شاخص بهره وری کل عامل های تولید و کاربرد روش برنامه ریزی درجه دوم توام با ریسک برای محاسبه ضریب ریسک گریزی میباشد.
در این بررسی از رابطه های (٢) و (٣) برای برآورد ضریب ریسک گریزی مطلق کشاورزان شهرستان سراب استفاده شده است .
جدول (٥) ضریب ریسک گریزی مطلق ، نسبی و حق بیمه اجتناب از ریسک کشاورزان شهرستان سراب (ریال در هکتار) Table )5( Absolute and relative risk aversion coefficients and risk premium of Sarab farmers )Rial per hectare( )به تصویر صفحه مراجعه شود) در جدول (٦) فراونی نسبی مربوط به ضریب های ریسک گریزی نشان داده شده است .
رابطه بین ضریب ریسک گریزی و بهره وری کل عامل های تولید منفی میباشد (جدول ٨).
جدول (٩) عامل های موثر بر ریسک گریزی و ریسک پذیری کشاورزان شهرستان سراب Table )9( Factors affecting the Risk aversion and Risk-taking of Sarab farmers )به تصویر صفحه مراجعه شود) به منظور بررسی عامل های موثر بر ریسک گریزی اغلب از مدل پروبیت استفاده شده است ، به این صورت که ریسک گریزی به عنوان یک متغیر مجازی (عدد یک برای افراد ریسک گریز و عدد صفر برای افراد ریسک خنثی و ریسک پذیر) روی چندی از متغیرهای توضیحی دیگر برازش شد.
در این راستا از روش ناپارامتریک ، ضریب ریسک گریزی کشاورزان با بهره گیری از مدل برنامه ریزی درجه دوم توأم با ریسک و بهره وری کل عامل های تولید با استفاده از شاخص فیر- پریمونت محاسبه شد.
(
, 
, 
)
