خلاصة:
این گزارش در سه بخش به تحلیل وضعیت تورم در سال های اخیر میپردازد. در بخش اول روند کلی تورم
در سال های اخیر بررسی میشود. پس از افزایش قابل توجه تورم از سال 1390 و قرار گرفتن در نقطه اوج
آن در خردادماه 1392 که نرخ تورم نقطه به نقطه 45/10 درصدی را برای این ماه ثبت کرده، از تیرماه 1392
نرخ های تورم ماهانه رو به کاهش گذاشته و این روند کاهشی کم وبیش تا سال 1396حفظ شده است.
دلایل کاهش تورم از سال 1392 به رغم رشد نقدینگی گسترده، ناشی از تصمیم سیاستگذار بر
کنترل پایه پولی (کاهش عرضه ذخایر) به رغم تقاضای بالای ذخایر ازسوی شبکه بانکی در ابتدا و پس
از آن نرخ سود حقیقی بالا به واسطه عدم تعادل ترازنامه شبکه بانکی بوده است. البته برخی عوامل دیگر
مانند کاهش شاخص قیمت های جهانی و کاهش تورم وارداتی و همچنین کاهش انتظارات تورمی نیز بر
روند کاهشی تورم اثرگذار بوده است.نگاهی به روند نرخ رشد نقدینگی و تورم نشان می دهد که از سال
1394 به بعد تناسب چندانی بین نرخ رشد نقدینگی و تورم وجود نداشته است. این عدم تناسب به علت نرخ سود حقیقی بالا و تاثیر آن بر کاهش سرعت گردش پول (تغییر ترکیب نقدینگی) است که موجب قفل شدن منابع در شبکه بانکی شده است. نرخ بالای سود بانکی باعث شده تا سهم بالایی (بین 80تا 90 درصد در سال های اخیر) از نقدینگی را شبهپول تشکیل دهد که جزء غیرسیال نقدینگی بوده و سیالیت و سرعت گردش آن بسیار پایینتر از سپرده های دیداری است. افزایش سهم شبه پول از نقدینگی به معنای کاهش تقاضای کل نیز هست که خود بر روند کاهشی تورم تاثیرگذار بوده است. بهطوری که نرخ سود حقیقی بالا باعث کاهش مصرف و کاهش تقاضای کل میشود. همچنین از آنجایی که کمتر فعالیت اقتصادی میتواند
سودی متناظر نرخ سود بانکی به دست دهد، بنابراین سرمایه گذاری نیز کاهش یافته که خود به کاهش
تقاضای کل منجر میشود. بنابراین بالا بودن نرخ سود بانکی اصلیترین عامل کاهش نرخ تورم و عدم
افزایش متناسب آن با تورم در سالهای اخیر بوده است.بخش دوم از این گزارش وضعیت نرخ تورم در ماه های اخیر و به خصوص سال های 1395 تا 1396 و عوامل اثرگذار بر نرخ تورم در ماه های ابتدای سال 1397 را مورد بررسی قرار داده است.مجموعه ای ازعوامل باعث کاهش نرخ تورم از سال 1392 به بعد شده که این روند کاهشی تا اواسط سال 1395 ادامه داشته است. با اینحال نرخ تورم ماهانه از اواسط سال 1395 روند رو به رشد داشته که تحت تاثیر عوامل متعددی بوده است.
(
, 
, 
)
