خلاصة:
ویژگیهای منحصربهفرد فضای سایبر ازجمله جهانشمولی، نبود مرزهای سرزمینی، گمنامی کاربران و سهولت در جعل هویت، شرایطی را ایجاد کرده تا هنجارشکنان همانند جهان فیزیکی، تهدیداتی را متوجه اشخاص کنند. یکی از اصلیترین و پرمخاطرهترین تهدیدات در این فضا، اقدامات متخلفانهای است که زنان و دختران را در فضای برخط (آنلاین) نشانه میگیرند. ایراد خشونت علیه زنان در فضای برخط پیامدهایی دارد که سلامت جسمانی و روانی آنان را به مخاطره میاندازد، موجب تقویت تبعیض جنسیتی میشود و ناقض موازین حقوق بشری مرتبط با بانوان است. حق بر آزادی بیان و دسترسی آزاد به اطلاعات و حق بر خلوت و حمایت از حریم خصوصی از موازین حقوق بشری قابلاعمال در جهت صیانت از زنان در برابر خشونت برخط است. نوشتار حاضر، از رهگذر شیوة توصیفی ـ تحلیلی و با تحلیل منابع حقوقی این حوزه میکوشد به تأمل دربارة خشونت برخط علیه زنان در چارچوب قواعد و موازین حقوق بشری دست یازد. فرض اساسی این مقاله بر این مبنا استوار است که اِعمال همزمان مقررات و سیاستهای مدون دولتی و در کنار آن، توسل به رویکرد خودانتظامی با بهرهبرداری از ویژگیهای انحصاری فضای سایبر در کاهش خشونت برخط علیه زنان راهگشا خواهد بود.
The unique features of cyberspace, including globalization, the absence of territorial borders, the anonymity of users along with the ease of impersonation have created conditions for delinquents to threaten individuals in cyberspace the same way in the real world. The abusive actions that target women and girls in online space is indicated as one of the leading and most perilous threats in this space. Indeed, exerting violence against women in the online space has consequences for their physical and mental health, reinforces gender discrimination, and violates women's rights, as well. Furthermore, the rights of freedom of expression, free access to information, and the right for privacy along with maintaining privacy are noted as norms of human rights applicable for the protection of women against online violence. The present article, through a descriptive-analytical approach and by analyzing the legal sources related to the foresaid field, seeks to reflect on online violence against women within the framework of rules and standards of human rights. The underlying premise of this article is that a simultaneous application of rules as well as state-regulated policies accompanied by a self-governing approach via exploiting the exclusive features of cyberspace will be helpful in reducing online violence against women.
ملخص الجهاز:
شوراي حقـوق بشـر سازمان ملل نيز در دو قطعنامه ، ضمن آنکه از دولـت هـا درخواسـت کـرد فـارغ از مرزهـاي سايبري و ابزار اينترنتي به کاررفته ، همان حقوقي را که در فضاي فيزيکـي (آف لايـن ) بـراي زنان شناخته شده است ، در فضاي برخط رعايت کنند ( به تصویر صفحه رجوع شود )، پيشـگيري و ارتقاي حقوق بشري زنان و دختران در رويـارويي بـا خشـونت بـرخط را از مسـئوليت هـاي ابتدايي دولت ها دانست ( به تصویر صفحه رجوع شود ).
همان گونه که در قطعنامۀ ٢٠١٨ شوراي حقوق بشر سازمان ملل متجلي اسـت ، دولـت هـا بـر اساس تعهدات حقوق بشري خود در خصـوص تضـمين امنيـت زنـان در فضـاي سـايبر، بـه اتخاذ تدابيري موظف اند که ضمن آن ، موازين حقـوق بشـري کـاربردي در فضـاي بـرخط به ويژه آزادي بيان و عقيده ، آزادي اجتماعات به عنـوان جلـوه اي خـارجي از آزادي بيـان و حفاظت از حريم خصوصي تضمين شود ( به تصویر صفحه رجوع شود .
برخي موارد خشـونت عليـه زنـان ازجملـه ورود تعصبات جنسيتي به فضاي برخط ، افزون بر ايجاد بستري براي خشونت سـايبري عليـه زنان ، حريم خصوصي آنان را بـه مخـاطره انداختـه اسـت ( به تصویر صفحه رجوع شود .
بااين حال از اين جهت که دولت ها عمومـا مايـل بـه نظارت کامل و بي حدوحصر بر محتويات منتشرشده در فضاي بـرخط هسـتند، لـذا حـق بـر فراموش شدن با گسترة حاکميتي دولت هـا در فضـاي سـايبر مواجـه اسـت ؛ بـدين معنـا کـه ممکن است حق بر خلوت زنان در فضاي سايبر از سوي دولت ها نيـز نقـض شـود؛ ازايـن رو مطابق نظر شوراي حقوق بشر سازمان ملـل ، تـلاش دولـت هـا بـراي دسترسـي بـه اطلاعـات خصوصي در فضاي سايبر از شـکل هـاي ديگـر نقـض حـريم خصوصـي بـه شـمار مـيرود .