خلاصة:
قمار پدیدهای است که در دین اسلام از انجام آن نهی شده و در قرآن همراه شراب- یکی از حرامهای مسلم- آورده شده است. در این نوشتار مفید بودن این نظر دین مبین اسلام برای جامعه انسانی را با استفاده از علم اقتصاد و به دور از هر گزاره ارزشی اثبات میکنیم. به علاوه نشان میدهیم قمار موجب کاهش رفاه فرد میشود. به این منظور از دو دید تئوری و تجربی به بررسی موضوع پرداخته، اثبات میکنیم از هر دو منظر، قمار موجب کاهش رفاه اقتصادی فرد شده و برای فرد و جامعه زیانبار میباشد.
ملخص الجهاز:
اگر افراد را هم به عنوان بنگاه اقتصادي در نظر بگيريم ، در يک قمار چون ميزان برد برنده بازي با ميزان باخت بازنـده برابـر اسـت (صرفنظر از هزينه هاي جانبي انجـام بـازي کـه در صـورت وجـود مجمـوع دو نفـر ضـرر کرده اند) مجموع سود و زيان برابر خواهد شد و در کل و از ديد کلان اقتصادي اتفـاقي رخ نداده و توليدي هم انجام نشده و تنها جابه جايي پول انجام شده است و لذا مشـکلي بـراي اقتصاد در بعد کلان ايجاد نميشود.
دليل دومي که بحث بي ضرر بودن قمار را باطل مينمايد، اين است که درسـت اسـت که در علم اقتصاد بنگاه هاي اقتصادي به دنبال بيشينه کردن سود مالي خود هستند، اما بـراي افراد جامعه اين گونه نيست و به هيچ وجه در علم اقتصـاد بيشـينه نمـودن سـود مـالي بـه عنوان هدف فرد در نظر گرفته نميشود.
اينکه جابه جايي پولي در اتاقي بين دو دوست انجام شود چـه آثـاري بـر ايشـان و در بعـد بزرگتر اقتصاد و رفاه جامعه ميتواند داشته باشد که اسلام آن را ممنوع نموده است ؟ با آنچه تا به امروز در نظريات علم اقتصاد مطرح شـده اسـت ، دو دليـل عمـده بـراي ايـن ممنوعيت قابل ذکر است : 1 ١- تقعر تابع مطلوبيت افراد طبق يافته هاي حاصل از مطالعه رفتار انسان ها در علم اقتصـاد، تـابع مطلوبيـت افـراد مقعـر است .
مقعـر بـودن مطلوبيت افراد نسبت به ثروت به اين معني است که به عنوان مثال مبالغ زير مطلوبيت هـاي ذکر شده را براي هر دو نفر به طور يکسان ايجاد ميکند: (رجوع شود به تصویر صفحه ) يعني اينکه داشتن صد هزار تومان ، موجب ايجاد صـد واحـد مطلوبيـت (رضـايت خـاطر) ميشود و داشتن دويست هزار تومان موجب ايجاد ١٥٠ واحد مطلوبيت در فرد ميگـردد.