خلاصة:
تحقق آرمانها و هدفهای بلند مدت مورد نظر سیاستگذاران، نیازمند استفاده از ابزارهای سیاستی مناسب است. با مطالعة مبانی نظری ابزارهای سیاستگذاری مشخص است که دستهبندی هر پژوهشگر از ابزارهای سیاستی علم و فناوری وابسته به محیط سیاستگذاری و هدفهای خاص او در تبیین سیاست است. در ایران نیز، چارچوب منتخب مورد تأیید سیاستگذاران وجود ندارد. از اثرات عدم وجود این چارچوب منتخب، میتوان به عدم توازن در سیاستهای علم و فناوری اشاره کرد. در این پژوهش با بررسی بیش از 67 کتاب و مقالة معتبر در مبانی نظری موضوع، دستهبندیهای ابزارهای سیاستی علم و فناوری شناسایی شدند و با استفاده از روش کیفی فراترکیب، چارچوب منتخبی از ابزارهای سیاستی ارائه گردید. اعتبارسنجی این چارچوب منتخب، با مصاحبههای هدفمند از خبرگان سیاستگذاری در حوزة علم و فناوری و انجام پنج مطالعة موردی از اسناد سیاستی، تأیید گردید. چارچوب یادشده دارای سه بعدِ ابزارهای تحریک طرف عرضه، تحریک طرف تقاضا و ابزارهای زیرساخت مبادله است. از دستاوردهای مطالعههای موردی میتوان به عدم توازن میان سیاستهای طرف عرضه و تقاضا در سیاستهای کلان ملّی اشاره کرد.
The realization of policy makers' desired ideals and long-term objectives requires employing appropriate policy tools. Studying the theoretical foundations of policy-making tools makes it clear that each researcher's classification of policy tools depends on their respective policy-making environment and specific objective in their policy statement, and no specific classification covers all policy tools. In this study, more than 67 valid articles and books from the policy instruments literature are identified and different clusters are examined with qualitative meta-synthesis method. This selected framework is validated by conducting purposeful interviews with experts in the field of science and technology and five case-studies on policy documents. The framework merges supply side policies, demand side policies and framework policies. The results point to an imbalance between the supply and demand sides of national policies.