خلاصة:
مرجئه از مهمترین فرقه های کلام اسلامی است که بواسطه تاثیر شگرفی
که در صورت بندی کلام اسلامی داشته است باید مورد معرفی بیشتر قرا ر
گیرد این فرقه اگر چه در واکنش به تندرویهای خوارج در باب نقش عمل
در صورت بندی ایمان ظهور کرده است ، اماخود پایه گذار تفکر ایمان گرایی
در عالم اسلام بوده است . یگانه انگاری ایمان و معرفت مبنای اصلی
تفکرآنان را تشکیل می دهد و بی رنگ شدن نقش عمل در ایمان، باطن
گرایی در دین، نسبی شدن تلقی دین و ناواقع گرایی از مهمترین لوازم
مبنای فکری آنها در این زمینه محسوب م یشود.
ملخص الجهاز:
نظريه تاريخ نگاران مسلمان عمده تاريخ نگاران مسلمان منشاء پيدايش مرجئه را بروز جنگ ميان مسلمانان در عصر حکومت اميرالمؤمنين علي (ع ) مـي داننـد چـرا کـه در ايـن موقعيت بود که بسياري از صحابه چون به حکم جنگ ميـان مسـلمانان واقـف نبودند حکم طـرفين را بـه تـأخير انداختنـد و قـول بـه توقـف را بهتـرين رأي دانستند و بسياري از آنها نيز موضع خود را مستند به احاديث نبوي نمودنـد از آن جمله سعدبن ابـي وقـاص کـه مـي گفـت : مـن جنـگ نخـواهم کـرد مگـر شمشيري براي من بياوريد که دو چشم ، يـک زبـان و دو لـب داشـته باشـد و بگويد اين مؤمن است و آن ديگـري کـافر (ابـن سـعد ،١٤٣ ،ترمـزي ، ٤٨٤/٤ .
اصل پرسش از اين قرار است که آيا ايمان مؤمنين بايد همـراه با تحقيق علمي و از سر معرفت و علم باشد؟ يا اگر انسـانها بـا تقليـد از پـدر و مادر خود به آنچه ظاهرا اسلام مطرح کرده ، ايمان آورنـد، ايمـان آنهـا پذيرفتـه است ؟ و اصولا اين دو گونه ايمان در يـک سـطح مـي باشـند يـايکي برديگـري برتري دارد؟آيا براين اساس عموم مـردم کـه ازسـرتقليدبه ديـن اسـلام ايمـان آورده اند مؤمن اند يا بايد آنها را کافر دانست ؟ اگر سير منطقي بحث لحاظ شود علي القاعده پاسخ به اين پرسشـها از ديـدگاه مرجئه از پيش معين است .