خلاصة:
'درر اللّآلی العمادیة' کتابی حدیثی- فقهی از ابن ابیجمهور اَحسائی است. نسخه خطّی این کتاب برای نخستین بار توسّط سید حسن موسوی بروجردی تحقیق و منتشر شد. محقّق مقدّمهای علمی بر این کتاب نگاشته که مقاله کنونی، ترجمه آن است. در این مقدّمه، پژوهشگر پس از شرح حال مؤلّف، شخصیت و کتابهای او را معرّفی میکند. سپس به بررسی و نقد روش حدیثی وی پرداخته و مرویات او را از دو جهت سندی و متنی مورد تحلیل قرار میدهد. سپس دیدگاههای عالمان را درباره ابن ابیجمهور مطرح کرده و آنگاه به جهتگیری اعتقادی وی میپردازد. او مهمترین علّت کماعتنایی دانشمندان شیعی به آثار اَحسائی را جهتگیری اعتقادی خاص او و گرایش به صوفیه دانسته است.
ملخص الجهاز:
واژگان کلیدی درر اللّآلی العمادیة، عوالی اللّآلی، مختلف الشّیعة، ایضاح الفوائد، تحریر الاحکام، علّامه حلّی، صوفیه، علوم حدیث، فقه مأثور درآمد کتاب «درر اللّآلی العمادیة» یکی از آثار حدیثی ابن ابیجمهور احسائی است که به کوشش پژوهشگر پُرکار و باتجربه جناب حجّت الاسلام و المسلمین سید حسن موسوی بروجردی در هشت جلد توسّط «مکتبة العلّامة المجلسی» در سال 1397 خورشیدی به چاپ رسید.
چند عامل را میتوان موجب رویگردانی آنها از این اثر حدیثی شمرد که مهمترین آن در نگاه محقّق کتاب، گرایش شدید ابن ابیجمهور به صوفیه و نیز متفرّدات حدیثی اوست؛ بهگونهای که برخی از مرویات وی نهتنها در منابع اهل سنّت و صوفیه، بلکه در هیچ منبع متقدّمی یافت نمیشود.
او شاگرد عدّهای از دانشمندان بود که از جمله آنها میتوان به پدرش زینالدّین علی، زینالدّین علی بن هلال جزائری، سید شمسالدّین محمّد بن موسی حسینی موسوی، حسن بن عبدالکریم جهت تفصیل شرح حال او مراجعه شود به: مجالس المؤمنین، ج1، ص581؛ امل الامل، ج2، ص253، ش749؛ ریاض العلماء، ج5، ص50 و115؛ لؤلؤة البحرین، ص166، ش64؛ روضات الجنّات، ج7، ص26، ش594؛ خاتمة مستدرک الوسائل، ج1، ص331، ش48؛ هدیة العارفین، ج2، ص207؛ ایضاح المکنون، ج1، ص606 و ج2، ص151 و270 و328 و625؛ انوار البدرین، ص398، ش4؛ تنقیح المقال، ج3، ص151، ش11074؛ اعیآن الشّیعة، ج9، ص434؛ طبقات اعلام الشّیعة، ج4، ص213؛ الذّریعة، ج16؛ ص71، ش354؛ الاَعلام، ج6، ص288؛ معجم رجال الحدیث، ج16، ص296، ش11257؛ معجم المؤلّفین، ج10، 299.
بله، شیخ یوسف بحرانی (1186ق) در یک مورد به اشتباه در نسبت روایت، توجّه کرده و روایتی را که تنها ابن ابیجمهور در کتاب «العوالی» بهصورت مرفوع از علّامه حلّی از زرارة بن اعین نقل کرده، ذکر نموده و با توجّه به عدم وجود این روایت 1 در کتابهایی که از علّامه حلّی به دست ما رسیده، به نقد آن پرداخته است.