خلاصة:
برنامه های اجتماعی و اقتصادی پهلوی اول و دوم، مازندران را به عنوان یکی از کانون های محلی نزدیک
به پایتخت، با تحولات طبقاتی قابل ملاحظ های مواجه نمود. هدف این تحقیق بررسی تحولات مرتبط با
دگرگونی های طبقاتی در مازندران دورۀ پهلوی دوم بود. مهم ترین پرسش های این مقال هاین بود که طبقۀ متوسط جدید در مازندران عصر پهلوی دوم از چه پایگاه اجتماعی برخوردار بودند؟ اجرای اصلاحات ارضی در مازندران چه تاثیری بر حیات اقشار روستایی این استان داشت؟ افزایش درآمدهای نفتی ایران موجب چه تحولاتی در سطح محلی مازندران شد؟ فرضیه های این پژوهش برمبنای پرسش های آن این بود: بخش غالب طبقه متوسط جدید در مازندران از مهاجران بودند. اصلاحات ارضی موجبات بهبود شرایط معیشت روستاییان را فراهم نمود. درآمدهای حاصل از افزایش صدور نفت و رشد اقتصادی در مازندران به شکل سرمایه گذاری در صنعت توریسم و راه اندازی شرکت های تعاونی توزیع بروز یافت. شیوۀ این تحقیق کتابخانه ای با ابزار اسناد آرشیوی و منابع مکتوب و با روش توصیفی و تحلیلی بود. یافته های این پژوهش نشان داد که اجرای سیاستهای اقتصادی پهلوی دوم، به ویژه اصلاحات ارضی و اجرای برنامه های عمران شهری و روستایی، ظهور طبقۀ متوسط شهری و کارگران صنعتی در مازندران را رقم زد که موجب دگرگونی طبقاتی در مازندران شد. از ظهور طبقات نوین، افول اقتدار سنتی برخی طبقات تا تغییر در سبک زندگی و الگوهای رفتاری در سطح محلی از پیامدهای آن بوده است. تقابل و کنش متقابل طبقات نوظهور با طبقات سنتی در این دوره به وجود آمد. رشد شهرنشینی و اقتصادشهری از دیگر نتایج سیاست های اجتماعی پهلوی در مازندران بود. این سیاس تها تاثیراتی عمیق بر انگاره های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی ایران در سطح ملی و محلی داشته است. پدیده هایی چون مهاجرت، اصلاحات ارضی، رشد شهرنشینی،
توسعه صنعت توریسم و اجرای برنامه های عمران شهری و روستایی در عصر پهلوی دوم ساختارها و باورهای کهن طبقاتی رایج در مازندران را دچار تغییر نمود.