خلاصة:
کتاب امکانسنجی انتشار اوراق صکوک در اقتصاد ایران، مطالعه موردی بخش معدن و صنایع معدنی گزارشی از طرح تحقیقاتی است که در پژوهشکده اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس توسط امیرحسین مزینی اجرا شده است. این اثر به چگونگی تامین مالی بخش معدن از طریق انتشار صکوک استصناع پرداخته است. این مقاله، ضمن معرفی کلی اثر به بررسی و نقد آن از جنبههای صوری و محتوایی پرداخته است. یافتههای این مقاله نشان داد که بهرغم آنکه اثر روشی برای بررسی امکان استفاده از صکوک در بخشهای مختلف اقتصادی را ارائه میدهد و تا حدودی یک اثر کاربردی است، از حیث ویژگیهای صوری و محتوایی دارای اشکالاتی است. عدم ویراستاری ادبی و علمی اثر سبب شده است، علاوه بر ضعف در نظم و توالی منطقی مطالب، مباحث از استحکام لازم برخوردار نباشند. نادیدهگرفتن منابع دست اول و آشفتگی در نحوۀ ارجاع از اشکالات دیگر این اثر بهشمار میآید. مولف در این اثر بهنقش بانک مرکزی ایران و تاثیر سیاستهای آن بهویژه نقش آن در نرخگذاری دستوری صکوک هیچ اشارهای نکرده است. این موضوع از مهمترین دلایل عدم استقبال بخشهای مختلف اقتصادی از صکوک بهعنوان ابزار تامین مالی اسلامی بهحساب میآید.
The book “Feasibility Study of Issuance of Sukuk in Iranian Economy, a Case Study of Mining and Mining Industries” is a report of a research project carried out by Amir Hossein Mozini in the Economics Research Institute of Tarbiat Modares University. This work deals with how the mining sector is financed through the issuance of Istisna's Sukuk. This article, while introducing the work in general, examines and critiques it from the formal and content aspects. The findings of this paper show that although it provides a methodical method for examining the possibility of using Sukuk in different sectors of the economy and is somewhat of a practical effect, it has both formal and content characteristics. There are also some drawbacks such as lack of literary and scientific editing of the work, the weakness in the logical order and sequence of content, and the topics do not have the necessary strength. Ignoring first-hand sources and confusion in how to refer are other drawbacks of this work. In this work, the author does not mention the role of the Central Bank of Iran and the impact of its policies, especially its role in the regulatory pricing of Sukuk. This is one of the most important reasons why various economic sectors do not welcome Sukuk as an Islamic financing tool.
ملخص الجهاز:
پیوند بین فعالیت های اقتصاد واقعی که با هـدف تولیـد ارزش افـزوده صـورت مـیگیـرد و فعالیت های مالی در قالـب عقـود اسـلامی ماننـد مرابحـه ، سـلم ، اجـاره و استصـناع تجلـی پیدا میکند (سعیدی و سروش ، ١٣٨٨) امروزه صکوک که از نوآوریهای ممتاز در تامین مالی اسلامی به شمار مـیرونـد، رونـق خوبی در کشورهای اسلامی و غیراسلامی پیدا کرده اند، به گونه ای که عـلاوه بـر کشـورهای اسلامی حتی در بازارهای مالی کشورهای غیراسلامی نیز رواج یافته اند و قـوانین خاصـی را برای این اوراق بهادار تدوین شده است (کاوند، ١٣٩٦).
تـامین مـالی طـرح هـای بزرگ و کلان اقتصادی براساس شریعت اسلامی، مدیریت نقدینگی بازار پـول نظـام بـانکی کشورهای اسلامی، مدیریت خطر و نااطمینانی و کمک به توزیع عادلانه درآمـد و ثـروت از مهم ترین کارکردهای صکوک به شمار میرود (تسخیری، ١٣٨٦) اوراق مشارکت که به نوعی روش ابـداعی جمهـوری اسـلامی ایـران بـرای تـامین مـالی اسلامی طرح ها و فعالیت های اقتصادی به حساب میآیـد، اولـین بـار در سـال ١٣٧٣ توسـط شهرداری تهران و به منظور تامین مالی طرح های نوسازی بافـت فرسـوده و اجـرای بزرگـراه نواب به مبلغ ٧٤ میلیارد ریال و با نرخ سود علی الحساب ٢٠ درصد و بـا اسـتفاده از ظرفیـت ایجادشده در تبصره ٨٥ برنامه دوم توسعه اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی مصـوب آذر ١٣٧٣ انتشار یافت .
این اثر مستخرج از یک طرح پژوهشی با عنوان «امکان سـنجی اسـتفاده از اوراق صـکوک در اقتصاد ایران ، مطالعه موردی بخش معدن و صنایع معدنی» است کـه در پژوهشـکده اقتصـاد دانشگاه تربیت مدرس در سال ١٣٨٨ انجام و انتشار یافت .