خلاصة:
اکثر فقهای امامیه، بر مبنای آیه 66 سوره انفال و روایات معصومین (ع) معتقد اند در صورتی که در جهاد، تعداد دشمنان، تا دو برابر مسلمانان باشد، مطلقا فرار کردن حرام است. البته ایشان، نظرات متفاوتی را درباره فرضی که تعداد دشمنان، بیش از دو برابر مسلمانان باشند، مطرح نموده اند. به علاوه، در این فرض در خصوص حالتی که مسلمانان، ظن کشته شدن دارند نیز اختلاف نظر وجود دارد. برخی از فقهای امامیه، حد نصاب تعداد مذکور را به شرطی پذیرفته اند که دو گروه مدافعان مسلمان و دشمنان، از حیث اوصاف مربوط به توانمندی و امکانات نظامی، متقارب باشند. افزون بر این، تحرف، تحیز و اضطرار از موارد جواز فرار موقت است. درباره حکم موارد فوق، باید به حکومتی بودن موضوع جهاد و لزوم در نظر گرفتن شرایط و مقتضیات زمانی برای تعیین حکم مساله توجه نمود. متاسفانه قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح مصوب 1382، توجه کافی به احکام فرار نشان نداده است. اگرچه در حال حاضر، با استناد به اصل 167 قانون اساسی می توان به فتاوی معتبر فقهی جهت تعیین حکم مسائل مربوطه مراجعه نمود، حاکم اسلامی با اختیارات ولایی خود بهتر است بر اساس مقتضیات زمانی، شرایط و معیارهای عینی جواز فرار را اصالتا برای فرماندهان نظامی در قانون سابق الذکر، تعیین نماید.
ملخص الجهاز:
حکم فرار نظامیان از جهاد در راهبرد دفاعی اسلام حسن قاسمی مقدم 1 فاطمه میرسیدی 2 حسین حقیقت پور 3 چکیده اکثر فقهای امامیه، بر مبنای آیه 66 سوره انفال و روایات معصومین (ع) معتقد اند در صورتی که در جهاد، تعداد دشمنان، تا دو برابر مسلمانان باشد، مطلقا فرار کردن حرام است.
1-1-2-1- فرض دو برابر یا کم‌تر بودن تعداد نفرات دشمنان نسبت به مسلمانان نظر فقهای امامیه در این مورد آن است که جهاد واجب و فرار کردن، حرام است.
سپس امام می‌فرماید: از این روست که خداوند جنگ را بر امت واجب کرد و بر هر مرد واجب کرد با ده نفر از مشرکان بجنگند و فرمود: «ان یکن منکم عشرون صابرون» ( انفال/66)سپس این آیه نسخ شد و فرمود: «الآن خفف الله عنکم و علم ان فیکم ضعفا» (انفال/67) ، پس این آیه، آیات قبلی را نسخ کرد و تکلیف مؤمنان در جنگ این شد که، هرگاه تعداد مردان مشرک از دو برابر مردان مؤمن بیشتر باشد، فرار از جنگ جایز خواهد بود و اگر تعداد کافران به گونه‌ای باشد که دو مرد در مقابل یک مرد مؤمن باشد، عقب نشینی از جنگ فرار محسوب می شود که حرام است.
شاید هم بتوان گفت که با توجه به آیه حفظ نفس، دفاع واجب نیست و مستحب است زیرا بعد از در نظر گرفتن ترغیبات قرآن به شهادت، حکم به استحباب جهاد و جواز فرار نزدیک‌تر است و دلیل دیگر این که، آنچه سبب فضل عبادت می‌شود، باقی بودن در عبادت است.
اما این قانون، بدون توجه به منابع فقه امامیه، متأسفانه قواعد راجع به جواز فرار، در صورت بیش از دو برابر بودن تعداد دشمنان از مسلمانان ( به شرط تقارب اوصاف دو گروه) و ظن کشته شدن نیروهای خودی و جواز فرار در تحرف و تحیّز را مسکوت قرار داده است.
(
, 
, 
)
