خلاصة:
دیوان بین المللی دادگستری به مثابه قوه قضاییه در سطح بین المللی محسوب می شود، البته در صورت احراز رضایت طرفین، صلاحیتش را احراز نموده و وارد جریان رسیدگی می گردد. به موجب بند دوم ماده 94 منشور ملل متحد، شور ای امنیت به عنوان مسئول اجرای آراء دیوان تعیین گردیده است، اما در رویه ی ملی کمتر به این شورا توسل شده است. در قضیه نیکاراگوئه علیه آمریکا، دیوان علیه آمریکا حکم صادر کرد، آمریکا از اجرای حکم امتناع کرد، موضوع توسط نیکاراگوئه در شورای امنیت مطرح شد ولی رای منفی آمریکا مانع از پذیرش قطعنامه ای در این زمینه شد. علاوه بر شورای امنیت که مسئول اجرای آرای دیوان است، عوامل بسیار مهم و موثری وجود دارند که تاثیر قابل توجهی بر اجرای آرای دیوان دارند: دکترین خودیاری، شیوه قبول صلاحیت دیوان، فشار بین المللی و نظام داخلی کشورها از جمله ی این عوامل هستند که در این نوشتار از لحاظ نظری و عملی مورد بررسی قرار گرفته اند. واقعیت مطلب این است که افزایش دامنه ی صلاحیت های دیوان و پیش بینی سازوکارهای مناسب جهت اجرای آرای آن، می تواند بیشترین نقش را در حل وفصل مسالمت آمیز اختلافات بین المللی، ایفاء نماید.
ملخص الجهاز:
به موجب بند دوم ماده 94 منشور ملل متحد، شورای امنیت بهعنوان مسئول اجرای آراء دیوان تعیین گردیده است، اما در رویهی عملی کمتر به این شورا توسّل شده است.
علاوه بر شورای امنیت که مسئول اجرای آرای دیوان است، عوامل بسیار مهم و مؤثری وجود دارند که تأثیر قابل توجهی بر اجرای آرای دیوان دارند: دکترین خودیاری، شیوه قبول صلاحیت دیوان، فشار بینالمللی و نظام داخلی کشورها از جملهی این عوامل هستند که در این نوشتار از لحاظ نظری و عملی مورد بررسی قرار گرفتهاند.
(مرادی نوده، 99:1382) البته بایستی این نکتهی بسیار مهم را در نظر داشت که مقررهی مندرج در بند سوم ماده 27 منشور ملل متحد، طرف دعوی را صرفاً در خصوص تصمیماتی که شورای امنیت در راستای مندرجات فصل ششم و بند سوم از ماده 52 اتخاذ مینماید، از رأی دادن منع نموده است، در نتیجه این ممنوعیت شامل بند دوم مادهی 94 نمیشود زیرا این ماده در فصل چهاردهم منشور قرار گرفته است و شورای امنیت در مقام اجرای آرای دیوان بینالمللی دادگستری از بند (3) ماده 27 منشور تبعیت نمیکند.
Guillaume, Gilbert, '' Enforcement of Decisions of International court of Justice", in Perspectives on International Law, edited by NandasiriJasentuliyana, Martinus Nijhoff, 1995.
Liamzon, AloysiusP, " Jurisdiction and compliance in RECENT Decisions of the International court of Justice ', European Journal of International Law, 2008.