خلاصة:
ﭘﺪﯾﺪه دﻓﺎع ﻣﻘﺪس ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻫﺸﺖ ﺳﺎل ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺳﺮاﻓﺮازاﻧﻪ ﻣﺮدم اﯾﻦ ﻣﺮز و ﺑﻮم ﺑﺮ ﺗﻤﺎﻣﯽ ﺟﻨﺒـﻪﻫـﺎی زﻧﺪﮔﯽ آﻧﺎن، ﺧﺼﻮﺻﺎ ﺑﺮ ادﺑﯿﺎت و ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﮔﺬاﺷﺘﻪ و ﻣﻮﺟﺐ ﺗﻮﻟﺪ ادﺑﯿﺎت ﺧﺎص دﻓـﺎع ﻣﻘـﺪس ﮔﺮدﯾـﺪ. ﺗﺎﺛﯿﺮ ﺟﻨﮓ را در ﺗﻤﺎﻣﯽ اﻧﻮاع ادﺑﯽ، ﺑﻪ وﯾﮋه ادﺑﯿﺎت داﺳﺘﺎﻧﯽ ﻣﯽﺗﻮان ﻣﺸـﺎﻫﺪه ﮐـﺮد. در ﺧﻠـﻖ ﺣﻤﺎﺳـﻪﻫـﺎی ﺟﻨﮓ، زﻧﺎن ﻧﯿﺰ ﻫﻤﭽﻮن ﻣﺮدان ﺳﻬﻢ ﺑﺰرﮔﯽ داﺷﺘﻪاﻧـﺪ و اﯾـﻦ ﺣﻤﺎﺳـﻪﻫـﺎی ﺟـﺎودان در ادﺑﯿـﺎت داﺳـﺘﺎﻧﯽ، ﺧﺼﻮﺻﺎ در داﺳﺘﺎنﻫﺎی ﮐﻮﺗﺎه ﺑﻪ ﺗﺼﻮﯾﺮ ﮐﺸﯿﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ. داﺳﺘﺎن ﮐﻮﺗﺎه، رواﯾﺖ ﻣﻨﺜﻮر ﺧﻼق ﻧﺴﺒﺘﺎ ﮐﻮﺗﺎه ﺑﺎ ﮔﺮوه ﻣﺤﺪودی از ﺷﺨﺼﯿﺖﻫﺎﺳﺖ ﮐﻪ در ﻋﻤﻠﯽ ﻣﻨﻔﺮد ﺷﺮﮐﺖ دارﻧﺪ و در ﭘﺸﺖ آن ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻣﺤﮑﻤﯽ از ﻓﮑﺮ و اﻧﺪﯾﺸﻪ وﺟﻮد دارد و ﺑﻪ آﺳﺎﻧﯽ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺑﯿﺎن ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﺳﯿﺎﺳﯽ، ﻧﻈﺎﻣﯽ، ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ و... را داراﺳـﺖ. ﻫﺸـﺖ ﺳﺎل دﻓﺎع ﻣﻘﺪس ﮔﻨﺠﯿﻨﻪ ﮔﺮانﺑﻬﺎﯾﯽ در اﺧﺘﯿﺎر داﺳﺘﺎنﻧﻮﯾﺴﺎن ﻗﺮار داد؛ ﺑﻪ ﮔﻮﻧـﻪای ﮐـﻪ ﺑـﺎ وﻗـﻮع ﺟﻨـﮓ ﺗﺤﻤﯿﻠﯽ و دﻓﺎع ﻣﻘﺪس، ﻣﻀﻤﻮن داﺳﺘﺎن ﮐﻮﺗﺎه ﺗﻌﺒﯿﺮ ﮐﺮد و ﻣﻀﺎﻣﯿﻨﯽ، ﻫﻤﭽﻮن ﺷـﻬﺎدت و اﯾﺜـﺎر، ﻓﺮﻫﻨـﮓ ﻋﺎﺷﻮرا، دﻟﺘﻨﮕﯽ ﺑﺮای ارزشﻫﺎ، ﮐﻤﮏ ﺑﻪ ﺳﺮﺑﺎزان دﯾﻦ، ﺟﺎﻧﺒﺎزان، آزادهﻫﺎ و... در اﯾـﻦ ژاﻧـﺮ ادﺑـﯽ ﻣﺸـﻬﻮد اﺳﺖ. ادﺑﯿﺎت دوره ﺟﻨﮓ ﮔﺮﭼﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﺮداﻧﻪ و در ﻣﯿﺪان ﺟﻨﮓ اﺳﺖ؛ اﻣﺎ زﻧﺎن ﻧﯿﺰ در آن ﻧﻘﺶ اﻧﮑﺎرﻧﺎﭘﺬﯾﺮی دارﻧﺪ. زﻧﺎن ﻫﻤﺎنﮔﻮﻧﻪ ﮐﻪ ﻧﯿﻤﯽ از ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ را در داﺧﻞ و ﺧـﺎرج ﺧﺎﻧـﻪ ﺑـﻪ ﻋﻬـﺪه ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧـﺪ، ﻫﻤﻮاره در ﺗﻤﺎم اﻣﻮر ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺮدان ﻧﯿﺰ ﻣﺸﺎرﮐﺖ داﺷﺘﻪاﻧﺪ و در ﺟﻨﮓ ﺗﺤﻤﯿﻠﯽ ﻧﯿﺰ ﺷﺎﻫﺪ ﺣﻀﻮر ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ و ﻏﯿﺮ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ آﻧﺎن در ﺻﺤﻨﻪ ﺑﻮدهاﯾﻢ. در داﺳﺘﺎنﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﻃﯽ ﺳﺎلﻫﺎی ﺟﻨﮓ و ﭘـﺲ از آن ﻧﻮﺷـﺘﻪ ﺷـﺪ، ﺷﺎﻫﺪ ﻧﻘﺶآﻓﺮﯾﻨﯽ زﻧﺎن و ﻣﺮدان در ﮐﻨﺎر ﻫﻢ ﻫﺴﺘﯿﻢ. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻫﻤﯿﺖ ﻧﻘﺶ زﻧﺎن در اﯾﻦ دوره از ﺗﺎرﯾﺦ، در اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﻪ ﻧﻘﺶ زﻧﺎن در داﺳـﺘﺎنﻫـﺎی راﺿـﯿﻪ ﺗﺠـﺎر ﺑـﻪ ﺧﺼـﻮص داﺳـﺘﺎن «ﻫﻔـﺖ ﺑﻨـﺪ» و ﭼﮕـﻮﻧﮕﯽ ﺷﺨﺼﯿﺖﭘﺮدازی آﻧﺎن ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﺪه و دﯾﺪﮔﺎه ﻧﻮﯾﺴﻨﺪه ﺑﻪ ﻫﻤﺴﺮان و ﻣﺎدران ﺷﻬﺪا، ﺟﺎﻧﺒـﺎزان، اﺳـﺮا و زﻧـﺎﻧﯽ ﮐﻪ در ﭘﺸﺖ ﺟﺒﻬﻪ رزﻣﻨﺪﮔﺎن را ﯾﺎری ﻣﯽدادﻧﺪ، ﻣﻮرد ﻧﻘﺪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ.