خلاصة:
پژوهش حاضر به تحلیل و بررسی محتوای کتاب مطالعات اجتماعی پایۀ هشتم با تأکید بر نقش مهدیباوری در قیام مختار پرداخته است. این پژوهش از روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از اسناد و منابع کتابخانهای انجامشده است و هدف آن بررسی وضعیت اطلاعات تاریخی در کتاب مطالعات اجتماعی پایۀ هشتم ابتدایی است. با بررسی محتوای کتاب متوجه میشویم درباره قیام مختار در کتاب درسی فوق، توضیح کاملی داده نشده است و دانش آموزان با اصل موضوع و نحوۀ قیام آشنا نمیشوند و باید برای پی بردن به موضوع قیام اطلاعات خود را خارج از مباحث کتاب به دست آورند. این مقاله در تبین چگونگی این قیام و به جهت روشنگری و تحلیل آن ارائهشده است. در این مقاله به دنبال پاسخ به این سؤال هستیم که آیا اعتقاد و باور مردم به مهدی (عج) در قیام مختار نقشی داشته است؟ به نظر میرسد که قیام مختار براین اساس نقش مهدی باوری شکلگرفته است و پیروان وی بر اساس این اعتقاد با او همراه شدهاند . نکتۀ دیگر این که در این تحقیق آنچه شایان توجه قرار میگیرد، این است که در این کتاب، اشارهای کوتاه به حضور ایرانیان در زمان امویان شده و مطلب جامعی در این خصوص بیان نشده است
The present study has analyzed the content of the eighth grade social studies textbook with emphasis on the role of Mehdi Bavari in the Mukhtar Uprising. This research has been done by descriptive, analytical method and using library documents and resources and its purpose is to examine the status of historical information in the eighth grade elementary social studies textbook. In this book, there is a brief reference to the presence of Iranians in the time of the Umayyads and no comprehensive information has been stated in this regard. And to find out about the uprising, they have to get their information out of the book. This article is presented in explaining how this uprising and for its enlightenment and analysis. In this article, we seek to answer the question whether the belief of the people in the Mahdi (pbuh) played a role in the Mukhtar uprising? It seems that Mukhtar Uprising is based on the role of Mehdi Bavari and his followers have joined him based on this belief and this issue is not addressed at all in the textbook.
ملخص الجهاز:
اين دعوت ، همراه با قيام است و اين ويژگي مهدي، آن را از ساير مهديهاي صدر اسلام جدا کرده است و اينجا مشخص ميشود که مختار از ويژگيهاي مهدي واقعي باخبر است و مردم هم از آن اطلاع دارند و بر همين اساس او قيام ميکند و او زمينه هاي قيام را هم مي بيند و طوري است که گويي مختار قبلا نقشه آن را در دست دارد وبر اساس آن عمل ميکند و اين که مختار شناخت از مهدي و مهدويت را چگونه به دست آورده است ؟ بحث و تحقيق جداگانه اي ميطلبد؛ ولي همين قدر مشخص است که او با آگاهي و اطلاع از باور شعيان اقدام ميکند و اينکه در اين زمان امام سجاد (ع ) امام شيعه حضور دارد و مختار درصدد است که با او ارتباط برقرار کند؛ ولي موفق نميشود و با محمد حنفيه رابطه برقرار ميکند و او هم چندان با او موافق نيست و اين از سخنان او در باب فضيلت امام علي (ع ) و برادران بزرگوارانش مشخص است (ابن جوزي، ١٣٧٩: ص ٣٩٤) و در عين حال اهل بيت (ع ) مخالف باور مردم نيستند ولي در مصداق آن مخالفت ميکنند و دقيقا مختار هم از اين باور استفاده مي کند؛ البته اگر مختار به غيراز اين دو به نفر ديگري دعوت ميکرد، هم شايد موفق نميشد؛ چون اين گزينه ها به باور مردم نزديک تر بود و چون اين از باورهاي شيعه است لذا اين گزينه ها بهترين گزينه است (الشيبي، ١٣٧٨: ١٦؛ جعفري، ١٣٧٤: ٢٧٩؛ عبد ديکسون ، ١٣٨١: ٦١).