نشانه شناسی تطبیقی آیین سوگ سیاوش و مجلس تعزیه امام حسین(ع) بر پایه اندیشه های فردینان دوسوسور مقالة

نقالی و تعزیهء از هنرهای نمایشی بومی ایران هستند که در بستر زمان در سراشیبی‌های بسیاری قرار گرفته‌اند» اما بااین‌حال» در ردیف اصلی‌ترین و پرسابقه‌ترین هنرهای دوره باستانی و عهد اسلامی محسوب می‌شوند. مطالعه حاضر با شیوه توصیفی-مقایسه‌ای ابعاد نشانه‌شناسی از دیدگاه سوسور در عناصر اجرایی و داستانی را در دو هنر نقالی (طومار سیاوش) و تعزیه [شهادت امام حسین (ع)] مورد سنجش قرار می‌دهد تا میزان تفاوت‌ها و مشابهت‌های این دو هنر مشخص گردد. یافنه‌های این پژوهش نشان داد که دو هنر نقالی و تعزیه از بعد اجرایی دارای شباهت‌هایی چون تقسیم دوگانه آواها؛ ایجاد جریان و موضوعی واحد در زمینه ستیز حق و باطل و همچنین نگاشتن دیالوگ صحنه نمایش در نسخه و طومار هستند و در بعد داستانی نیز دارای مشابهت‌هایی چون درونمایه‌های یکسان» روابط علّی و معلولی قوی» تعلیق‌های ذاتی و تنوع کشمکش هستند. از وجوه افتراق تعزیه خوانی نسبت به نقالی دربسد عناصر اجرایی می‌توان به تعدّد بازیگران» فیزیک ظاهری آنان» الزام به داشتن لباس مخصوص و موسیقی همراه با متن اشاره نمود و در زمینه عناصر داستانی نیز می‌توان به متنوع بودن لحن» واقع‌نمایی ساختاری» تفاوت زاویه دید و جنبه‌های مشترک صحنه با مضمون اشاره کرد.

نشانه‌شناسی تطبیقی آیین سوگ سیاوش و مجلس تعزیه امام حسین (ع) بر پایه اندیشه‌های فردینان دوسوسور ایوب آزاداندیش 1 *، علی پویان 2 تاریخ دریافت: 27/01/1400 تاریخ پذیرش: 29/02/1400 کد مقاله: 49213 چکـیده نقالی و تعزیه، از هنرهای نمایشی بومی ایران هستند که در بستر زمان در سراشیبی‌های بسیاری قرار گرفته‌اند، اما بااین‌حال، در ردیف اصلی‌ترین و پرسابقه‌ترین هنرهای دوره باستانی و عهد اسلامی محسوب می‌شوند. یافته های این پژوهش نشان داد که دو هنر نقالی و تعزیـه از بُعد اجرایی دارای شباهت‌هایی چون تقسیم دوگانه آواها؛ ایجاد جریان و موضوعی واحد در زمینه ستیز حـق و باطل و همچنین نگاشتن دیالوگ صحنه نمایش در نسخه و طومار هستند و در بُعد داستانی نیز دارای مشابهت‌هایی چون درونمایه‌های یکسان، روابط علّی و معلولی قوی، تعلیق‌هـای ذاتـی و تنوع کشمکش هستند. در این راستا و با توجه به اهمیت موضوع سعی شده است تا به بررسی نشانه‌شناسی تطبیقی آیین سوگ سیاوش و مجلس تعزیه امام حسین (ع) بر پایه اندیشه‌های فردینان دوسوسور بپردازیم. 2- روش تحقیق روش تحقیق پژوهش حاضر تحلیلی اسنادی است که با بهره‌گیری از منابع، اسناد و مدارک موجود در کتابخانه به گردآوری اطالعات می‌پردازد و پس از بیان پیشینه‌ای از دیدگاه‌های متقدمین نشانه‌شناسی پیرامون نشانه و نظام نشانه‌ای در نمایش و مقایسه تطبیقی نظریات آن‌ها، به تعریفی جامع دست‌یافته و این تعاریف را با فضای نمایش تعزیه تطبیق می‌دهد که نهایتاً شیوه‌ای برای بازنمایی نشانه‌ها در فضای نمایشی تعزیه را با توجه به تعاریف نشانه‌شناسی مطرح شده معرفی می‌کند.