خلاصة:
اسرارالتوحیدء کتاب ارزشمند ادبی و عرفانی و مهم‌ترین منابع تاریخ اجتماعی ایران در سال‌های ۵۵۳
تا ۵۹۹ هق توسّط محمّد بن منور میهنی در سه باب نوشته شده است. همة باب‌های این کتاب در شرح
حالات شیخ ابوسعید ابوالخیر می‌باشد. این موضوع چون برای اوّلین بار تحقیق می‌شود از این لحاظ حائز
اهمیّت می‌باشد. در کتاب اسرارالتوحید به غیر از خاطر نفسانی» خواطر دیگری نیز وجود دارد و نحوه
دریافت پیام‌هاء شنیداری و دیداری بوده است. «خاطر) بر چهار نوع است. ربّانی» ملکی, نفسانی و
شیطانی. ربّانی: بی‌واسطه به دل فرود می‌آید و باعث توجه به مبدا کل می‌شود. ملکی: با واسطه به دل
فرود می‌آید و آدمی را بر خیرات و طاعات تحریک و معاصی دور می‌دارد. نفسانی: باواسطه به دل فرود
می‌آید؛ و بر شهوات و اغراض یاوه برمی‌انگیزد. شیطانی: بی‌واسطه به دل فرود می‌آید و باعث گمراهی و
وسوسه و استعانت از غیر خدا می‌شود به عبارتی خلاف ایّاک نستعین است. گاهی الهامات الهی با واسطه
صورت می‌پذیرد و گاهی نیز بدون واسطه؛ الهامات الهی باواسطه, نیازمند وسایطی هست که الهامات را از
جانب حق‌تعالی بر قلب آدمی وارد سازد. یکی از واسطه‌های الهام» ملائکه هستند. نقطه مقابل الهامء القاء
می‌باشد که از جانب شیطان صورت می‌پذیرد. روش تحقیق این پژوهش» تحلیلی- توصیفی است.
نویسندگان در این مقاله درصدد آن هستند که نمونه‌هایی از الهامات الهی و القائات شیطانی را از کتاب
اسرارالتوحید مورد بحث و بررسی قرار دهند.
ملخص الجهاز:
2- فریدی خورشیدی، منا در پایان نامه‌ای به عنوان «الهامات قدسی و القائات شیطانی از دیدگاه ابن ترکه و ملاّصدرا» بررسی کرده «آیا اساساً «الهام قدسی» و«القاء شیطانی» امکان دارد؟ در صورت مثبت بودن پاسخ پرسش فوق الذکر، نفس چگونه آن را از عالم ماوراء دریافت می‌کند و به عنوان منبع معرفتی به کار می‌گیریم؟ به این نتیجه رسيده‌اند كه قوّة عاقلة نفس، در مسیر استکمال خود، به حدّی از کمال می‌رسد که توانایی دریافت پیام از عقل فعّال را دارا می شود.
ك، میهنی، 1366: 74) * توضیحات: گیرندۀ پیام: ایشی حالت فیزیکی گیرنده: دردمند نحوه دریافت پیام: دیداری زمان پیام: خواب نوع پیام: القائات، چون حرکت به سوی ضد کمال می‌باشد.
ك، میهنی، 1366: 85) * توضیحات گیرندۀ پیام: شیخ بو عبدالله حالت فیزیکی گیرنده: عادی نحوه دریافت پیام: دیداری زمان پیام: خواب نوع پیام: القائات، چون حرکتی به سوی کمال صورت نگرفته است، نوع خاطر: رباني و الهي، چون واسطه نفس به دل شیخ بو عبدالله فرود آمده است؛ و وی را از مبدأ کلّ و حقیقت دور می‌کند.
» (میهنی، 1366: 134) * توضیحات گیرندۀ پیام: بو نصر شروانی حالت فیزیکی گیرنده: عادی نحوه دریافت پیام: دیداری زمان پیام: خواب نوع پیام: القائات، چون حرکتی به سوی کمال رخ نداده است نوع خاطر: شیطانی، به‌واسطه شیطان به دل وی فرود آمده است.
ك، میهنی، 1366: 156) * توضیحات گیرندۀ پیام: خواجه بلقسم زَرّادِ بلزیری حالت فیزیکی گیرنده: عادی نحوه دریافت پیام: حسی زمان پیام: بیداری نوع پیام: القائات، چون حرکت به سوی کمال رخ نداده است.
(
, 
, 
)
