خلاصة:
محمد ماغوط شاعر معاصر سوری یکی از پیشگامان شعر سپید در ادبیات عرب به شمار می‌رود. او در بسیاری از دیوان‌های شعری خود از تناقض و تضاد به‌عنوان یک ویژگی سبک‌شناختی و دینامیکی بهره جسته، و باعث شده است که شعرش از یکنواختی و جمود خارج شود، و پویایی قابل‌توجهی به دست آورد. زیرا با واژگان و صور شعری غیرمنتظره، حسّاسیت خواننده را برانگیخته، و او را هرلحظه شگفت‌زده می‌کند. این تقابل‌ها یکی از مهم‌ترین شگردهای فنّی در شعر محمد ماغوط محسوب می‌شود. او در جمع دوگانه‌ها تبحر خاصی داشته، و آن را به شکل هنرمندانه‌ای در خدمت مضامین شعری خود درآورده است. وجود این پدیده در شعر او را باید در شخصیت متناقضش جستجو کرد، که خود نیز بدان اقرار نموده است: «من این‌چنین هستم..این سرشت من است و نمی‌توانم آن را تغییر دهم». کاربست تقابل‌های دوگانه‌ی مفهومی در شعر ماغوط بازتاب تجربه‌ای است که شاعر آن را زیسته، و توانسته است ماهیت خود و جهان هستی را با همه تناقض‌هایش به تصویر کشد، لذا به جهت تبلور تقابل‌های دوگانه مفهومی در شعر ماغوط که متأثر از شخصیت متناقض او است، پژوهش حاضر با رویکرد تحلیلی توصیفی به دنبال بررسی این مقوله در سه دفتر شعری (غم در مهتاب، اتاقی با میلیون‌ها دیوار، و شادی حرفه من نیست) است. مهم‌ترین یافته تحقیق این است که تقابل‌های دوگانه‌های مفهومی در شعر ماغوط برای بیان دیدگاه‌های فکری، سیاسی و ایدئولوژیکی او به کار گرفته است، و شاعر با جمع تقابل‌ها و استفاده از این شگرد، فضای شعر خود را از منظر مفهومی و زیباشناختی برای خواننده قابل تأمّل کرده است. با توجه به بسامد بالای متناقض‌نماها می‌توان این شگرد را از ویژگی‌های سبکی شعر او نیز برشمرد که در شعر کمتر شاعر معاصری می‌توان آن را یافت.
Mohammad Maghout, a contemporary Syrian poet, is one of the very pioneers of blank verse poetry in Arabic literature. Opposition and contradiction can be traced as a stylistic and dynamic feature of his many poems, making them not boring or dull. Marked lexicon and poetic forms, rendered in a subtle way make the readers amazing and sensitive. As a result of this dual contrast Mohammad Maghout stays outstanding in the realm of Arabic poetry, leading to his contradictory personality. He says “This is my nature, the essence I’m unable to change.” This dual conceptuality is depicted in the way the poet has experienced in real life, hence, a contradiction in his identity and universe. In this study, it was tried to examine this unique duality of Mohammad Maghout poetry in a descriptive and analytic approach. Through pinpointing his three main works (Sadness in the Moonlight, A Room with Millions of Walls, and Happiness Is Not My Profession), it was concluded that Mohammad Maghout has resorted to dual conceptuality to show his political and ideological issues. So, he has tried to tackle the readers’ minds and lead them to environmental aesthetic of his poems. This unprecedented frequent use of contradictions defines a new style in Arabic poetry that is unique to Mohammad Maghout.
ملخص الجهاز:
کاربست تقابل های دوگانه ی مفهومی در شعر ماغوط بازتاب تجربه ای است که شاعر آن را زیسته ، و توانسته است ماهیت خود و جهان هستی را با همه تناقض هایش به تصویر کشد، لذا به جهت تبلور تقابل های دوگانه مفهومی در شعر ماغوط که متأثر از شخصیت متناقض او است ، پژوهش حاضر با رویکرد تحلیلی توصیفی به دنبال بررسی این مقوله در سه دفتر شعری (غم در مهتاب ، اتاقی با میلیون ها دیوار، و شادی حرفه من نیست ) است .
٢. پیشینه پژوهش پیرامون نقد و بررسی شعر محمد ماغوط پژوهش های بسیاری در ایران و جهان عرب صورت گرفته است که به مهم ترین آن ها اشاره میکنیم : ـ علی گنجیان خناری و خدیجه براتی در مقاله خود با عنوان «لغة الماغوط الشعریة » چاپ شده در شماره ٢١ مجله «دراسات الأدب المعاصر» به بررسی زبان شعری او در دیوان «البدوی الأحمر» پرداخته ، و ساده بودن زبان شعری ماغوط را اثبات نموده اند.
ـ صادق فتحی دهکردی و کلاله حسین پناهی در مقاله «الحزن و الألم فی شعر محمد الماغوط » چاپ شده در شماره ٢ مجلة اللغة العربیة وآدابها به سال ١٤٣٤ به این نتیجه رسیده اند که غم و درد در شعر ماغوط ناشی از زندان و فقر و محرومیت بوده است .
تقابل های دوگانه در شعر محمد ماغوط تنها یک آرایه لفظی نیست ، بلکه با محوریت اصل «تعرف الأشیاء بأضدادها» «معجم واژگان تضاد شاعر کاملا در خدمت دلالت ، فکر و اندیشه وی میباشد» (افخمی و دیگران ، ١٣٩٨: ١٠٢) لذا باید این پدیده را در شعر او از زوایای معناشناختی، زیباشناسی و جامعه شناسی نگریست .
(
, 
, 
)
