«نفائس الفنون» فی عرایس العیون مقدمة ومراجعة

"مؤلف این کتاب نفیس، علامه شمس الدین محمد بن محمود آملی، از علمای قرن هشتم هجری است. در نفائس الفنون، در تقسیم علوم چنین آمده است:«بدان که، علم به قسمت اولی منقسم شود با حکمی و غیر حکمی... د:علم محاوری، شامل:نفس علم محاوری، علم تواریخ و سیر، مقالات اهل عالم، علم انساب، علم غزوات و غزوه‌های رسول الله ص، علم احاجی، قسمت دیگر کتاب شامل علوم اوایل است بدین ترتیب:علوم اوائل:الف:حکمت، شامل:علم تهذیب اخلاق، علم تدبیر منازل، علم سیاست و مدن،ب:اصول حکمت نظری، شامل:علم منطق، فلسفه اولی، علم الهی، علوم طبیعی. قضیه فیثاغورس را در هندسه که«در مثلث قائم الزاویه مربع وتر برابر است با مجموع مربع‌های دو ضلع دیگر»این‌طور شرح می‌دهد:«هر مثلثی قایم الزاویه که فرض کنیم، مربع وتر و زاویه قایمه او مساوی دو مربع هر دو ضلع او باشددر پایان آنچه درباره نفائس الفنون می‌توان گفت این است که دائرة المعارفی فارسی است که مشابه آن می‌توان نهایة الادب نویری را در عربی نام برد."