خلاصة:
چکیده یکی از مواضعی که در تفسیر قران کریم مورد اختلاف شدیدی واقع شده و دیدگاه های مختلف و گاه متعارضی در آن مطرح شده است ،آیاتی است که در آنها به برخی پدیده های زمینی و آسمانی سوگند یاد شده است ،که لازم است برای رفع ابهام از آنها قاعده و روشی اصولی پیشنهاد شود و بر اساس آن ها به تعیین یا ترجیح برخی احتمالات پرداخته شود.بر این اساس لزوم وجود تناسب بین قسم و جواب آن و یافتن یک محور مشترک بین مجموعه قسم ها (در سوره هایی که دارای چندین قسم متوالی هستند)می تواند بسیار به فهم صحیح این آیات کمک کند.همچنین دقت در هدف کلی سوره و لزوم هماهنگی قسمها و جواب آنها با این هدف کلی می تواند ما را در این راه یاری دهد. این مقاله با روش تحلیلی –انتقادی قاعده پیشنهادی خود را در نه سوره از سوره های سوگند دار قران کریم به مرحله اجرا در آورده است.
ملخص الجهاز:
در ارتبـاط بـا ایـن مطلب کتب و مقالات زیادی نوشته شده است و افراد زیادی سعی کرده اند تناسـب موجـود در سوگندهای قران را آشکار کنند مانند: عائشه بنت الشاطئ در دو کتاب «التفسیر البیـانی للقران الکریم » (بنت الشاطئ، ١٤١٩ق ) و الاعجاز البیانی (بنـت الشـاطئ، ترجمـه حسـین صـابری، ١٣٩٣ش ) و آیت الله جعفر سبحانی در «الاقسـام فـی القـران » (سـبحانی، ١٤٢٠ق )، آیـت الله مکارم شیرازی در «سوگندهای پربار قـران » (مکـارم شـیرازی، ١٣٨٦ش )، همچنـین مقـالات «بلاغۀ القسم فی القران الکریم » (عبد الغنی ایروانیزاده و علی محمد رضایی، بحوث فی اللغۀ العربیـۀ و آدابهـا)؛ «بازخوانی معناشناسی سوگندها در سوره فجر بـا محتـوای آن » (مرضـیه السـادات کدخدایی و محسن صمدانیان ، دوفصلنامه علمی پژوهش های زبانشناختی قـرآن پـاییز و زمسـتان ١٣٩٨)؛ مناسبات درونی و بین آیه ای در سه سوره سوگند دار قران (حـری، حسـنا، فصـلنامه تخصّصـی تفسیر، علوم قرآن و حدیث - سال چهارم ، شماره ١٣، تابستان ١٣٩١).
و این تفسیر هر چند از ظاهر آیه بعیـد اسـت امـا آن چـه آن را تقویـت میکند قسم های سوم و چهارم سوره یعنی «طور وبلدامین » است که در ایـن صـورت بـین این اقسام چهار گانه ارتباط واضحی وجود دارد» (سبحانی، ١٤٢٠ق ، ص ١٧٧) ٢- تناسب و ارتباط بین مقسم به و مقسم علیه شرط بلاغت قران کریم این است که بین قسم ها و جواب آنها ارتباط وجود داشته باشد.