خلاصة:
بعد از انقلاب اسلامی تحقق بانکداری اسلامی در سیستم بانکی کشور یکی از موضوعات مهم در حوزه بانکی بوده است. در شرایط فعلی، اقتصاد ایران در اثر تشدید تحریمهای بینالمللی به ویژه محدودیتهای ایجاد شده در حوزههای مالی و بانکی شرایط منحصر به فردی را تجربه میکند. این در حالی است که بانکداری اسلامی در کشورهای گوناگون اسلامی توانسته است در فضایی رقابتی، قابلیتهای خود را در "واسطهگری مالی منطبق با شریعت" به منظور رفع نیازهای بانکی مشتریان مسلمان و حتی غیرمسلمان به خوبی نشان دهند. حال این پرسش مطرح است که آیا نظام بانکداری اسلامی که بر مبنای حرمت ربا نهاده شده، مزیتی نسب به نظام متعارف دارد؟ پاسخ به این سوال با توجه به بحرانهای اخیر، از اهمیت مضاعفی برخوردار است. از اینرو هدف مطالعه حاضر، بررسی کارایی بانکداری اسلامی در مقابل کارایی بانکداری متعارف میباشد. با مرور و بررسی مطالعات انجام شده در داخل و خارج از کشور، نتایج حاصل حاکی از اینست که بانکداری اسلامی با داشتن ویژگیهایی از جمله ممنوعیت انجام معاملات ربوی، تاکید بر قراردادهای واقعی، توزیع ریسک سرمایهگذاری، برقراری ارتباط میان عرضه پول و بخش واقعی اقتصاد و محدودیت فعالیتهای سفتهبازی به عنوان جایگزینی مطمئن و مناسب برای بانکداری متعارف مطرح است.
ملخص الجهاز:
با مرور و بررسی مطالعات انجام شده در داخل و خارج از کشور، نتایج حاصل حاکی از اینست که بانکداری اسلامی با داشتن ویژگیهایی از جمله ممنوعیت انجام معاملات ربوی، تأکید بر قراردادهای واقعی، توزیع ریسک سرمایهگذاری، برقراری ارتباط میان عرضه پول و بخش واقعی اقتصاد و محدودیت فعالیتهای سفتهبازی به عنوان جایگزینی مطمئن و مناسب برای بانکداری متعارف مطرح است.
مطالعات کارآیی بانکها نشان میدهد که بهرهوری فی نفسه جنبه مهمی در کنار سایر ویژگیهای بانک مانند اندازه، ترکیب داراییها، ریسک، نقدینگی، ساختار بازار و متغیرهای اقتصاد کلان است که بر عملکرد بانکی تأثیر می گذارد (بک و همکاران، 2013، ص220)، با توجه به سطح بالای دارایی بانکداری اسلامی، سهم آن در بازار و نقش واسطهگریهای مالی فعال آن، مالیه اسلامی به اقتصاد واقعی نزدیک است.
Conventional vs Islamic Banking and Macroeconomic Risk: Impact on Asset Price Bubbles, Pacific-Basin Finance Journal, 2-55, https://doi.
conventional banking: The role of capital and liquidity, Global Finance Journal,, 2-63, https://doi.
Efficiency of conventional versus Islamic banks: evidence from the Middle East.
Efficiency convergence in Islamic and conventional banks, Journal of International Financial Markets, Institutions & Money, 70, 101279, pp 1-24.
Liquidity risk, credit risk and stability in Islamic and conventional banks, Research in International Business and Finance, Vol. 48, PP.
Comparative performance analysis between conventional and Islamic banks: empirical evidence from OIC countries.
Efficiency of conventional versus Islamic Banks: international evidence using the Stochastic Frontier Approach (SFA).