خلاصة:
ارائه اصولی جهت دادرسی اداری در حوزه حقوق ایران و امریکا جهت شفافسازی» کاری لازم و مفید است. بهموجب اصل ۱۷۰
قانون اساسی نظارت قضایی بر اداره در ایران بر عهده دیوان عدالت اداری است. دیوان ازجمله سازوکارهای موثر نظارتی بر
دستگاههای اداری برای تحقق حاکمیت قانون محسوب میشود. بازنگری قضایی بدین معناست که دیوان عدالت اداری بر
قانونی بودن اقدامات و تصمیمات دولت نظارت داشته باشد. در آمریکا نیز کمیسیونهایی در داخل سازمانهای اداری به
حلوفصل اختلافات بین مردم و دولت میپردازند. در این نوشتار بدون ادعای جامعیت به بررسی حق استماع و تصمیمگیری
در یک زمان معقول از منظر دادرسی اداری در ایران و آمریکا پرداخته و با مطالعه تطبیقی به قوت و ضعف اجرایی این اصول در
حقوق هر دو کشور پی ببریم و با بررسی قوانین اساسی و قوانین موضوعه و اسناد بینالمللی و منطقهای ضمن معرفی معیارها ضوابط، وضعیت حقوقی ایران و امریکا در این خصوص تبیین شود.
ملخص الجهاز:
ﻗﺎﺿﻰ ﻗﺒﻞ از ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮى در ﻣﻮرد ﺣﻘﻮق و ﻣﻨﺎﻓﻊ اﻓﺮاد ﺑﺎﻳﺪ ﺳﺨﻨﺎن، دﻻﻳﻞ و دﻓﺎﻋﻴﺎت آﻧﻬﺎ را ﻧﻴﺰ ﺑﺸﻨﻮﻧﺪ ﺗﺎ اﻓﺮاد از ﺣﻘﻮق و ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺧﻮﻳﺶ در رﺳﻴﺪﮔﻰ ﻫﺎى ﻗﻀﺎﻳﻰ دﻓﺎع ﻛﻨﻨﺪ؛ زﻳﺮا ﺑﺎ اﺳﺘﻤﺎع ﻫﺮ دو ﻃﺮف دﻋﻮا اﺳﺖ ﻛﻪ او دﻳﺪى ﺟﺎﻣﻊ از ﻓﺮآﻳﻨﺪ دادرﺳﻰ و ﻋﻨﺎﺻﺮ آن ﺑﺪﺳﺖ ﺧﻮاﻫﺪ آورد.
اﺣﻘﺎق ﺣﻖ ﻫﺮﭼﻪ ﺳﺮﻳﻌﺘﺮ از ﻃﺮﻳﻖ ﺗﺴﺮﻳﻊ در اﻧﺠﺎم ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت و ﺟﻠﻮﮔﻴﺮى از اﻃﺎﻟﻪ دادرﺳﻰ ﭘﻴﺶ از زﻣﺎﻧﻴﻜﻪ ﻋﻘﻼً و ﻋﺮﻓﺎً ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اوﺿﺎع ﭘﺮوﻧﺪه ﻣﻘﺘﻀﻰ اﺳﺖ را ﺑﻴﺎن ﻣﻰ ﻛﻨﺪ؛ ﻟﺬا دﻋﻮا ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﻬﻠﺘﻰ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﻪ ﺧﻴﻠﻰ ﺳﺮﻳﻊ و ﻧﻪ ﺧﻴﻠﻰ ﻃﻮﻻﻧﻰ رﺳﻴﺪﮔﻰ ﺷﻮد.
3-5-2 ﺟﺎﻳﮕﺎه ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮى در ﻳﻚ زﻣﺎن ﻣﻌﻘﻮل در دادرﺳﻰ ادارى اﻳﺮان ﺳﺮﻳﻊ ﺑﻮدن را ﺑﺎﻳﺪ در وﻳﮋﮔﻰ ﺧﺎص دﻋﺎوى ادارى و ﻟﺰوم ﺗﻮﺟﻪ وﻳﮋه ﺑﻪ اﺻﻞ ﺗﻌﻄﻴﻞﻧﺎﭘﺬﻳﺮى ﺧﺪﻣﺎت ﻋﻤﻮﻣﻰ و ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻋﻤﻮﻣﻰ ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻧﻤﻮد؛ ﭼﺮا ﻛﻪ ﻃﻮﻻﻧﻰ ﺷﺪن زﻣﺎن رﺳﻴﺪﮔﻰ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺎﻋﺚ اﺧﺘﻼل در اﻧﺠﺎم وﻇﺎﻳﻒ ﻗﺎﻧﻮﻧﻰ دﺳﺘﮕﺎه ﻫﺎى اﺟﺮاﻳﻰ در ﺗﺤﻘﻖ ﻣﺪاوم ﺧﺪﻣﺎت و ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻋﻤﻮﻣﻰ ﮔﺮدد.
ﻣﺎده ٤١ ﻗﺎﻧﻮن ﺗﺸﻜﻴﻼت ﻣﻜﻠﻒ ﻛﺮده ﺿﺎﺑﻄﻴﻦ و ﻣﺮاﺟﻊ ادارى ﺑﻪ اﻧﺠﺎم اﻗﺪاﻣﺎت و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻇﺮف ﻣﻬﻠﺘﻰ ﻛﻪ ﺷﻌﺒﻪ رﺳﻴﺪﮔﻰ ﻛﻨﻨﺪه ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻰ ﻛﻨﺪ و ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻰ ﺿﻤﺎﻧﺖ اﺟﺮا در ﺻﻮرت ﻋﺪول از اﻳﻦ اﻣﺮ را ﻣﻰ ﺗﻮان اﻗﺪاﻣﻰ در ﺟﻬﺖ ﺗﺴﺮﻳﻊ در ﻓﺮآﻳﻨﺪ رﺳﻴﺪﮔﻰ داﻧﺴﺖ.
دﻟﻴﻞ اﺻﻠﻰ ﺗﻮﺳﻌﻪ اﺷﻜﺎل ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﻋﺪم اﻃﺎﻟﻪ دادرﺳﻰ (ﻣﺬاﻛﺮات ﭘﻴﺶ از رﺳﻴﺪﮔﻰ) اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎى ﺣﻜﻮﻣﺘﻰ و ﻃﺮﻓﻴﻦ درﻳﺎﻓﺘﻪاﻧﺪ ﻛﻪ ﻋﺪاﻟﺖ ﻣﻰ ﺗﻮاﻧﺪ در ﺻﺮﻓﻪﺟﻮﻳﻰ در زﻣﺎن و ﻫﺰﻳﻨﻪ در ﻣﻴﺎن ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﻓﺮآﻳﻨﺪ دادرﺳﻰ ادارى رﺳﻤﻰ ﺑﺎﺷﺪ.