خلاصة:
مطبوعات نقش مهمی در اطلاع رسانی صحیح و نقد دارد. بر این اساس مطبوعات در قانون اساسی جایگاه ویژهای دارد و در ادامه آن حدود مطبوعات در نظام جمهوری اسلامی ایران جایگاه مهمی دارد. در اصل 24 قانون اساسی، آزادی مطبوعات تصریح شده است و بر این اساس آزادی مطبوعات طبق قانون اساسی دارای حد و مرز است و فعالیت مطبوعاتی نباید با قواعد و مبانی اسلامی منافات داشته باشد و نیز مخل مبانی نظام جمهوری اسلامی نباشد. در اصل 175 قانون اساسی نیز ضرورت تامین آزادی برای رسانههای گروهی و مطبوعات مورد تاکید قرار گرفته است. در کنار این موضوع بحث جرایم مطبوعاتی در حقوق کشورها از جمله مهمترین بایستههای نظام اطلاع رسانی میباشد و در گذر زمان دچار تحولات مختلفی شده است. در ایران پیشینه مطبوعات و جرایم مرتبط با این حوزه برگرفته از حقوق فرانسه میباشد و دارای سابقه طولانی میباشد. توهین به عنوان یکی از جرایم مطبوعاتی مطرح میباشد و در حوزه جرایم علیه امنیت عمومی و همچنین جرایم علیه اشخاص مطرح میباشد. لذا این تحقیق با هدف بررسی جرم توهین مطبوعاتی در حقوق ایران و مطالعه تطبیقی در حقوق فرانسه در سه فصل تدوین شده و در آن به بررسی کلیات مطبوعات، پیشینه جرایم مطبوعاتی و همچنین شرح مبسوط جرم توهین مطبوعاتی پرداخته شده و در نهایت این جرم در حقوق ایران و فرانسه مورد مقایسه قرار گرفته است. نتایج حاکی از آن است که در خصوص توهین علیه اشخاص حقوق ایران و فرانسه دارای شباهت زیادی میباشند اما در خصوص توهین به مقدسات حقوق فرانسه موضع محکمی ندارد اما حقوق ایران در این خصوص با توجه به ماهیت اسلامی آن دارای مواضع محکم و قوانین خاص میباشد.
ملخص الجهاز:
شناخت جرم انگاری در قلمرو مطبوعات بدون شناخت مبانی آزادی مطبوعات غیر ممکن است آزادی مطبوعات در کشور ایران با تأثیر از ملاحظات تاریخی و فرهنگی خاص، بیشتر متأثر از بینش اسلامی است آزادی عقیده و بیان در اسلام به عنوان پایه مبانی آزادی مطبوعات با برداشت ها و تأملات متفاوت دینی و فقهی همراه است، در حالی که مبانی این آزادی در کشورهای غربی اندیشه های دیگری بوده که حوزه آن را نیز موسع تر در نظر گرفته است.
منافع فعالیت مطبوعاتی بر کسی پوشیده نیست و برای تأمین هر چه بهتر شرایط لازم برای فعالیت آنها، اصل آزادی مطبوعات حاکم است اما از آنجا که امکان سوء استفاده از این آزادی نیز وجود دارد ناگزیر باید حد و مرزی برای این آزادی مقرر گردد و این امر در جهت تأمین منافع افراد و جامعه در برابر خطرات احتمالی مطبوعات معین و مقرر می شود (بابایی، 1384 ص7) و اینکه جرم انگاری در زمینه فعالیت مطبوعاتی استثنا بوده که اصل آزادی این فعالیت ها می باشد.
مواد 26 و 27 این قانون نیز هتک حرمت دین مبین اسلام و مقدسات آن، مقام رهبری و مراجع مسلم تقلید را ممنوع نموده و ماده 30 قانون مذکور، انتشار هر مطلب مشتمل بر فحش، الفاظ رکیک یا نسبت های توهین آمیز و نظایر آن را نسبت به اشخاص جرم انگاری کرده است (باقری صالح و بی پروا، 1393 ص 8).