خلاصة:
دعا یکی از زیباترین آموزههای قرآنی است که در تمام ادیان و فرهنگها، وسیلهای برای رهایی از گرفتاریها است و نقش بهسزایی در سلامت معنوی انسان دارد. از سویی در دهه اخیر، رفتارهای مذهبی بهعنوان مولفههای ارتقاءدهنده سلامت معنوی در اندیشه روانشناسان معاصر مورد مطالعه قرارگرفته است و پژوهشگران مختلف به دنبال شناسایی رفتارهایی برآمدهاند که بیشترین تاثیر را در مولفههای سلامت و بهزیستی معنوی داشتهاند. از آنجا که علامه طباطبایی از مفسران برجسته عصر حاضر است، پژوهش حاضر تلاش دارد تا به بررسی جایگاه دعا بر سلامت معنوی در حوزههای بینشی، عاطفی و رفتاری، با تکیه بر اندیشههای علامه به روش توصیفی ـ تحلیلی بپردازد. پژوهش حاضر نشان داد دعا در حوزههای مختلف سلامت معنوی انسان موثر است و با تاثیر برگرایشهای عالی انسان، موجب تسکین اضطراب و جلوگیری از انحرافات اعتقادی و دستیابی بهسلامت معنوی گردیده؛ زمینهساز نیل به کمال خواهد بود.
Prayer is one of the most beautiful Qur’anic teachings, which in all religions and cultures
is a means to get rid of troubles and plays an important role in human spiritual health. On
the other hand, in the last decade, religious behaviors as components that promote spiritual
health have been studied in the minds of contemporary psychologists and various researchers
have sought to identify behaviors that have had the greatest impact on the components of
spiritual health and well-being. Because Tabatabaie is one of the leading commentators of
the present age, the present study tries to investigate the position of prayer on spiritual health
in the fields of vision, emotion and behavior, relying on Allameh’s ideas in a descriptiveanalytical
method.
ThisIs study showed that prayer is effective in various areas of human spiritual health
and by influencing the higher tendencies of man, has caused the relief of anxiety and the
prevention of deviations from beliefs and the attainment of spiritual health; it will be the
basis for achieving perfection.
ملخص الجهاز:
انسان در طول زندگی خود دچار انواع اضطرابها میشود و فقط در سایه ذکر الاهی است که انسان به آرامش میرسد (رعد/28) و هرگاه بندگان من از تو درباره من بپرسند [بگو] من نزدیكم و دعای دعاكننده را به هنگامیکه مرا بخواند اجابت میكنم پس [آنها] باید فرمان مرا گردن نهند و به من ایمان آورند باشد كه راه یابند (بقره/186) از آن لحاظ كه عصاره عبادت، همان ارتباط و پیوند و آشنایی با خداوند است، «دعا» در سیره اهلبیت (ع) با عبارت «مخ و افضل» عبادات تعبیر شده است (مجلسی، 1404ق: ج 90، ص 300).
از آنجایی که یکی از زمینههای عمده بیماریها و مشکلات روانی و عوارض جسمی و اجتماعی احساس پوچی، بیهودگی و تزلزل روحی است که از فقدان بُعد معنوی افراد سرچشمه میگیرد از اینرو، این مطالعه باهدف «بررسی جایگاه دعا بر سلامت معنوی از منظر قرآن کریم با تکیه بر اندیشههای علامه طباطبایی» انجام گرفت تا با این روش، نقش دعا در سلامت انسان بهطور دقیقتری و مفصلتری با جزئیات بیان شود و زمینه برای مطالعات تطبیقی فراهم گردد.
علامهبر این باور است که حیات طیبهای كه خداوند به زن و مرد نكو كردار وعده داده است حیاتی حقیقی و جدید است كه مرتبهای بالا و والا از حیات عمومی و دارای آثاری مهم است (طباطبایی، همان، ج 12، ص 491) بیتردید ابعاد سلامت معنوی که درآیات قرآن مورد تأکید قرارگرفتهاند همه حوزههای شخصیت انسان را دربرمیگیرد و علامه طباطبایی در این خصوص با دقت تمام به بررسی دقیق آیات پرداخته که امروزه ما نیازمند نکات و ژرفکاویهای آن مفسر برجسته هستیم.