خلاصة:
کالاهای عمومی کالاهایی هستند که برای رفع نیازهای حیاتی بشر مورد نیاز هستند و هر دولتی برای
جلب رضایت مردم خودش ناچار به تهیه و توزیع عادلانه کالاهای عمومی است. در نظام اقتصادی
اسلام نیز اهمیت تامین کالاهای عمومی برای مردم در روایات مهم شمرده شده است و بهعنوان یکی
از وظایف حاکمان اسلامی نام برده شده است. هدف مقاله حاضر کشف رویکرد نظام اقتصادی اسلام
نسبت به کالاهای عمومی است. ابتدا به توضیح و تعریف و انواع کالاهای عمومی پرداختهشده است
و در پایان به برخی از انواع کالاهای عمومی در جامعه بر اساس نظام اقتصادی اسلام اشاره شده است.
این کالاها عبارتاند از: امنیت، رفاه عمومی و آموزشوپرورش.
ملخص الجهاز:
در نظام اقتصادي اسلام نيز اهميت تأمين کالاهاي عمومي براي مردم در روايات مهم شمرده شده است و به عنوان يکي از وظايف حاکمان اسلامي نام برده شده است .
(دادگر, اقتصاد بخش عمومي ۱۳۸۶, ص ۱۱۰) ۲ ـ استثناناپذيري يک فرق اساسي بين کالاهاي خصوصي و عمومي امکان يا عدم امکان محروم سازي ديگران از کالاي موردنظر است ؛ يعني پس از تهيه و عرضه کالاي عمومي، هيچ فردي را نميتوان از مصرف آن بازداشت .
(دادگر ۱۳۸۶, ص ۱۱۵) کالي عمومي واسط ه اي کالايي است که به صورت نهاده در توليدات کالاهاي ديگر به کار گرفته ميشود و اين خاصيت را دارد که هم زمان و بدون رقابت (در شرايطي که ازدحام وجود ندارد)، مورداستفاده قرار گيرد و اما تخصيص آن بدون هزينه به توليدکننده خاص ، عملي نيست (پژويان ۱۳۸۱, ص ۱۸۲) .
۳ ـ آموزشوپرورش يکي ديگر از کالاهاي عمومي در جامعه آموزش وپرورش است که دولت اسلامي براي تأمين آن بايد تمام تلاش خود را بنمايد.
هم چنين بنا بر ويژگي استثناناپذيري، ماهيت کالاهاي عمومي به گونه اي است که امکان تفکيک مصرف کنندگاني که هزينه توليد کالا را پرداخته اند و مصرف کنندگاني که در تأمين هزينه هاي آن نقشي نداشته اند وجود ندارد و لذا افراد در صورت تمايل ، ميتوانند بدون پرداخت هزينه ، از مواهب اين کالاها برخوردار شوند.
آموزش وپرورش نيز به عنوان يک کالاي عمومي، تأمين آن توسط دولت اسلامي لازم و ضروري است و در قانون اساسي تحصيل آن براي همگان رايگان شده است .