جستاری در حکم پرداخت زکات به «فقیر» مقالة

مؤلف: علیزمانی سردارآبادی، محمد ؛ ذوالفقاری، مهدی ؛

مطالعات فقه و حقوق اسلامی بهار و تابستان 1400 - شماره 24 ، ب (Ministry of Science/ISC (‎22 صفحة - من 283 إلی 304 )

الکلمات المفتاحية: زکات فقیر مسکین مستحقّین زکات مال زکوی deserving of zakat zakat property Poor Zakat فقها اسلامی پرداخت زکات روایات مصارف زکات ملاک فقر و غنا

fa en

خلاصة:

از جمله واجبات مالی در اسلام که با فلسفه فقرزدایی از جامعه تشریع شده و جزو منابع مالی دولت اسلامی محسوب می گردد، زکات است. مطابق نصوص وارده، «فقیر» در کنار دیگر افراد مستحقّ جامعه از جمله «مسکین»، جزو مستحقّین دریافت زکات محسوب می گردد. با این حال، اختلاف در مفهوم و ماهیّت فقیر و مسکین، ملاک فقر و غنا و همچنین میزان پرداخت مال زکوی به فقیر از جمله ابهاماتی است که نیاز به تبیین و بررسی دقیق دارد. یافته های پژوهش حاضر که بر اساس مطالعات کتابخانه ای و به روش توصیفی - تحلیلی صورت گرفته، حاکی از آن است که از نظر مفهومی، مسکین نسبت به فقیر، از وضع مالی ضعیف تری برخوردار بوده و ملاک تحقّق فقر و غنا نیز از طریق عرف معیّن می گردد. همچنین پرداخت زکات به مقدار رفع نیاز و احتیاجات متعارف و لایق شأن زکات گیرنده، میزان و معیار مناسبی برای مقدار پرداخت مال زکوی به فقیر محسوب می شود.

ملخص الجهاز:

نکته قابل تأملي که در اين ميان وجود دارد، آن است که اگرچه در ميان عرف تفاوت چنداني ميان تعريف و مصاديق اين دو اصطلاح وجود نداشته و حتي در برخي از موارد، فقير مترادف با مسکين دانسته شده و حتي در بيان نيز به جاي يکديگر مورد استفاده قرار مي گيرند، لکن با توجه به نصوص وارده مي توان چنين نتيجه گرفت که معناي اين دو اصطلاح کاملا متفاوت از يکديگر بوده و بر اين اساس ، هر يک از الفاظ مذکور مصاديق ديگري را نسبت به لفظ ديگر در بر مي گيرد. با اين حال ، در خصوص اين مسأله که «ميان دو گروه فقرا و مساکين ، کدام يک به لحاظ مالي پريشان تر از ديگري است ؟» ميان فقها اختلاف نظر وجود دارد؛ بر اين اساس ، عبارات بيان شده از سوي فقها را مي توان در سه دسته کلي قرار داد؛ نخست ، فقهايي چون شهيد ثاني که بر اين باور هستند تحقيق در خصوص تفاوت هاي موجود ميان فقير و مسکين به لحاظ عملي فايده چنداني را با خود ندارد؛ چراکه از نظر اين گروه ، اجماع فقها بر اين است که هر کدام از اين دو عنوان به تنهايي ذکر شوند شامل ديگري نيز مي شود و هر دو گروه استحقاق گرفتن زکات را دارند و اين دو عنوان فقط در آيه زکات در کنار يکديگر ذکر شده اند (شهيد ثاني، ١٣٨٦: ٤٨/٢).

استلام ملف الإرجاع :
(پژوهیار, , , )

تحميل
تحميل HTML

رابط قصير:

صفحة:

دخول / الاشتراک

تحتاج الدخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.

دخول