بررسی فقهی و حقوقی اقرار در فضای مجازی مقالة

مؤلف: پورباقر، شهربانو ؛ ابراهیمیان، سید حسین ؛

پژوهش های فقه و حقوق اسلامی تابستان 1400 - شماره 64 التصنيف A (Azad University/ISC (‎22 صفحة - من 55 إلی 76 )

الکلمات المفتاحية: اقرار حاکم فضای مجازی خارج از دادگاه اقرار حضوری Out of court Person confession Ruler Cyberspace Confession

fa en

خلاصة:

شارع مقدس اسلام به‌منظور حفظ حقوق اشخاص و انتظام امور در دادرسی‌های قضایی ‌اعم از حقوقی و کیفری‌ و تحقق دادرسی عادلانه، قاعده «اقرار » را وضع نموده است. از احکام ضروری اسلام این است که وقتی شخص بر ضرر خود اقرار به امری نمود، اقرارش نافذ است و آنچه را که به آن اقرار کرده، عهده‌دار آن خواهد بود. براین اساس، اقرار عبارت است از این‌که شخصی خبر دهد از حقِ ثابتی که دیگری بر او دارد. دلیلی که بتوان در باب حجیّت اقرار به آن اعتماد نمود، حدیث نبوی مشهور است بدین‌مضمون که؛ «اقرار العقلاء علی انفسهم جائز». مضافاً به اشعار جمله‌هایی از آیات قرآن مجید؛ «...‌کونوا قوامین بالقسط شهداء لله و لو علی انفسکم...»، مطابقت این قاعده با سیره و روش عقلاء، دلیل دیگری بر حجیت آن است. یکی از مباحث مهم در اقرار، اقرار در فضای مجازی است. اقرار گاه در دادگاه و گاه در خارج از دادگاه رخ می دهد. بدون تردید اقرار در دادگاه که به آن اقرار قضایی گفته می شود، از اعتبار ویژه ای برخوردار است. اما سؤال این است که آیا اقرار در فضای مجازی در دادگاه قابل قبول است؟ ظاهراً ادله حجیت اقرار و با توجه به نظرات فقها اقرار باید حضوری و نزد امام (حاکم) باشد اما به نظر می رسد با توجه به اطلاق ادله و بنای عقلاء اقرار می تواند غیرحضوری و در خارج از دادگاه باشد و قید «عندالامام » از باب مفهوم لقب و مصداق غالب بوده و مفهوم مخالف ندارد. از این رو می‌توان گفت اقرار در فضای مجازی که به نوعی غیرحضوری است در صورتی که به طور قطع منتسب به مقرّ باشد، از اعتبار برخوردار است.

ملخص الجهاز:

بنابراين هر کدام از عناصر چهارگانه مزبور در بيان شخص و يا نوشته کتبي در فضاي مجازي موجود نباشد نمي توانيم آن را اقرار بناميم چنانچه خبر مزبور از نفعي براي خبردهنده به ضرر ديگران مطلبي بيان کند آن را ادعا گويند که خبردهنده يا مدعي بايد ان را اثبات نمايد و در صورتي که خبر مزبور به نفع شخص يا اشخاصي و به ضرر شخص يا اشخاصي غير از خبر دهنده باشد، آن را شهادت ناميده اند که در صورت حصول جميع شرايط شهادت ، به نفع و ضرر ديگران قابل استناد و استفاده خواهد بود و در صورتي که خبر مزبور از وجود حق يا ديني بر ذمه خبردهنده ، خبر ندهد نمي توان به آن اطلاق اقرار نمود زيرا مقنن صرفا چنين اخباري را که واجد شرايط لازم و فاقد موانع قانوني و شرعي باشد اقرار مي داند. ممکن است گفته شود از جمله شرايط حجيت بناء عقلاء آن است که مورد تقرير و تأييد شارع قرار گرفته و از ناحيه او ردعي صورت نگرفته باشد، در حالي که مورد بحث يعني اقرار در فضاي مجازي در زمان شارع مقدس وجود نداشته تا بتوان اثبات نمود که سيره عقلاء مورد تأييد و عدم ردع شاعر قرار مي - گيرد؟ آنچه در پاسخ ميتوان گفت اين که مطابق با نظر مشهور اگرچه همزماني و معاصرت بناء عقلاء با عصر شارع به عنوان يکي از شروط حجيت بناء عقلاء است ، اما در اثبات معاصرت مزبور بايد گفت که اگر معصوم (ع ) بناء عقلاء را ردع کرده باشد، بايد چنين ردعي به دست ما رسيده باشد و حال آن که چنين نيست .

استلام ملف الإرجاع :
(پژوهیار, , , )

تحميل
تحميل HTML

رابط قصير:

صفحة:

دخول / الاشتراک

تحتاج الدخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.

دخول