خلاصة:
تعامل بهعنوان یک اصطلاح در حوزة زبانشناسی اجتماعی مترادف با رابطة کلامی است که فهم گفتگو در آن مستلزم توجه به عوامل بیرونی و درونی است. ادب راهبردی مرتبط با تعامل است که در آن از وجهة افراد و حفظ یا تهدید وجهة آنها طبق اصول خاصی سخن به میان میآید. با این تفاسیر آگاهی از چگونگی وجهة مخاطب در کنشهای گفتاری با بررسی آنها بر مبنای اصول ادب امکانپذیر است. بر همین اساس، در مقالة حاضر سخنان امام علی(ع) راجع به موضوع تقوا در نهجالبلاغه محور پژوهش قرار گرفت و کنشهای گفتاری موجود در آن بر مبنای اصول مذکور با روش توصیفی- تحلیلی موردبررسی واقع شد. این بررسی از آن جهت حائز اهمیت است که موضوع تقوا در کلام کسی که خود اسوة پرهیزکاران است، تاکنون با چنین رویکردی واکاوی نگردیده است. نتیجة پژوهش نشان داد که بیان مستقیم از بسامد بیشتری برخوردار است کهاین امر بیانگر وجود صراحت در کلام امام(ع) و انطباق میان کنش بیانی و کنش منظوری در بالاترین درصد از نمونههای موردبررسی است. با این حال، اختصاص یافتن شواهد زیاد به بیان مستقیم تأثیر منفی بر وجهة مخاطب نداشته است؛ چراکه عواملی چون شگردهای تلطیفکننده، صمیمیت و فاصلة اجتماعی اندک، وجهۀ او را از تهدید حفظ کرده است.
Interaction as a technical term in sociolinguistics equates to verbal relationship. Interaction comprehension requires paying attention to internal and external factors of verbal relation. Politeness is a strategy related to interaction in which face, face protecting acts and face threatening acts are being discussed about on the basis of certain principles. Thus face protecting acts in speech acts are investigated with regard to politeness principles. Present research is an attempt to analyze Imam Ali’s recommendations in Nahgolbalaghe about piety along with speech acts used in them on the basis of politeness principles. Investigations have revealed that direct speech acts are seen with high frequency which in its own turn shows correspondence between locutionary and illocutionary acts and frankness in Imam Ali’s words. The mentioned directness doesn’t threaten addressees’ face since politeness strategies, solidarity and short social distance cause addressees’ face not to be threatened.