خلاصة:
براي بررسي اثربخشي روش آموزشي نوگرايانه مبتني بر روش يادگيري اكتشافي (كه به اختصار روش ميزان ناميده ميشود ودر مجتمع آموزشي هدايت ميزان معمول است) بريادگيري دانشآموزان مدرسه ميزان و شناسايي تفاوتهاي موجود ناشي از روش ميزان بين دانشآموزان مدرسه ميزان در مقايسه با ديگر دانش آموزان تهراني مشغول تحصيل در دبستانهاي غيرانتفاعي، مطالعهاي شبه آزمايشي با اجراي پرسشنامههاي تحقيق در بهمن 1389 و ارديبهشت 1390 روي دانشآموزان مدرسه ميزان و دانشآموزان مدارس غيرانتفاعي همتا در 5 مدرسه غيرانتفاعي ديگر (كه در مجموع 457 نفر بودند و از 5 منطقه آموزشي شهر تهران بهطور تصادفي انتخاب شده بودند) به انجام رسيد. براي تعيين اثربخشي روش آموزشي مورد اشاره غير از بررسي وضعيت يادگيري (نمره پيشرفت درسي) دانشآموزان، سازههاي عزت نفس دانشآموزان، پرخاشگري، مهارتهاي اجتماعي و خلاقيت آنها نيز مورد بررسي قرار گرفت و اين سازهها بين دانشآموزان مدرسه ميزان و نمونه فوقالاشاره از مدارس ابتدايي غيردولتي شهر تهران مورد مقايسه قرار گرفت. تحليل كواريانس نمرات پيشرفت درسي نشان داد،مدرسه ميزان به صورت قاطع از تمام مدارس انتخاب شده از مناطق آموزشي به صورت معنيدار بالاتر است.
تحليل كواريانس بين نمرات كل خلاقيت نشان از تفاوت معنيدار در سطح كمتر از 1% دارد. آزمون تعقيبي نشان ميدهد كه به صورت قاطع نمرات كل خلاقيت بدست آمده در مدرسه ميزان بالاتر از تمامي مدارس مناطق مختلف با خطاي كمتر از 1% است اما نمره ديگر مدارس با هم تفاوت آشكاري را نشان نميدهد. براين اساس بهطور قاطع ميتوان گفت روش متفاوت آموزشي مدرسه ميزان در افزايش نمره خلاقيت دانشآموزان موثر بوده است و ميتواند دليل اصلي اين تمايز آشكار باشد.
تحليل كواريانس در سه مولفه روانشناختي ديگر اين پژوهش يعني عزت نفس،مهارتهاي اجتماعي، پرخاشگري نيز نشان داد دانشآموزان ميزاني در مقايسه با ديگر دانشآموزان تهراني وضعيت خوب و قابل قبولي داشتند وليكن در دو مولفه پيشرفت تحصيلي و خلاقيت بهطور قاطع از تمام دانشآموزان مدارس غير دولتي پسرانه تهران در پلهاي بالاتر ايستادند. اين تحقيق در نهايت از نسبت اين الگوي موفق با مولفههاي تعليم و تربيت اسلامي سخن ميگويد.