ملخص الجهاز:
"ولی این واژه خیلی عام است لذا برخی از صاحبنظران آن را با عنوان «بازرسی حساب»مورد بحث قرار دادهاند(ستوده تهرانی،1380،194؛عرفانی،1376،36)؛در لایحه اصلاحی در مورد استقلال،وظایف و حساسیت کار بازرس مقررات متعددی وضع شده ولی در متن قانون و آییننامه اجرایی تعیین اشخاص مجاز برای بازرسی شرکتهای سهامی عام مصوب 1349 در مورد تخصص بازرس،میزان تحصیلات و نحوه تهیه گزارش بازرس هیچ اشارهای نشده است،لذا در طول بیش از 35 سال که از عمر لایحه اصلاحی میگذرد،اغلب شرکتهای خصوصی،اشخاص فاقد هر گونه صلاحیت از نظر دانش حسابداری و حسابرسی، حقوق،مدیرت،اقتصاد و حتی فنی و مهندسی(متناسب با نوع صنعت)را به عنوان«بازرس»شرکت انتخاب کردهاند.
صحت و درستی گزارش بازرس و قانون تجارت براساس تبصره ذیل ماده 144 این قانون،انتخاب بازرس از میان اشخاص رسمی فقط در مورد شرکتهای سهامی عام تصریح شده است و طبق ماده 242 قانون یاد شده،شرکتهای پیشگفته ملزم به تهیه صورتهای مالی حسابرسی شده هستند و همان طور که بیان شد در لایحه اصطلاحی و در آییننامه اجرایی تبصره ذیل ماده 144 یاد شده شرایط تخصصی بازرس تصریح نشده است.
استفاده از خدمات کارشناسان توسط بازرس ماده 149 لایحه اصلاحی مقرر میدارد"بازرس یا بازرسان میتوانند در هر موقع هرگونه رسیدگی و بازرسی لازم را انجام داده و اسناد و مدارک و اطلاعات مربوط به شرکت را کلمه حسابرس اولینبار در سال 1328 توسط مرحوم اسماعیل عرفانی به کار برده شده و بعد از آن در کلیه کتابهای حسابداری و حسابرسی این اصطلاح رایج شده است و میتواند مصداقهای بازرس موضوع قانون تجارت را نیز تامین کند مطالبه کرده و مورد رسیدگی قرار دهند."