خلاصة:
ریشه اعتراضات مردمی در دهه اخیر در کشور عراق» به تحولات موسوم به بیداری اسلامی از سال ۱۳۸۹ برمی گردد که
از کشورهای عربی آغاز شد و به مدت بیش از ۱۰ سال تاکنون ادامه دارد و به عراق نیز سرایت کرده است. این
اعتراضات عمدتا به دلیل ناکارآمدی سیاستهای اقتصادی و اجتماعی دولت ها در قبال مردم بوده که باعث شد پدنه
اجتماعی به دلیل نارضایتی از وضع سیاسی و اقتصادی و فقدان رفاه اجتماعی دست به اعتراض بزنند.
سابقه برگزاری تظاهرات اعتراضی شیعیان علیه حکمرانی در عراق ریشه در سال ۱۳۹۰ دارد که در آن زمان ۱۱ ماه
به طول انجامید و تظاهراتکنندگان در اعتراض به نبود فرصتهای شغلی، صعف خدمات اجتمامی و بحران برق و
آب تجمعات اعتراضی برگزار کردند و دامنه اعتراضات علاوه بر پایخت به دیگر شهرهای جنوبی و مناطق کردی عراق
نیز کشیده شد که عموما با آشوب و تخریب همراه بوده است. به طور کلی مطالبات معترضان حول محورهای اصلی
محاکمه مفسدین در تمام بدنه دولت، تغییر قانون اساسی عراق بر مبنای محاصصهء پایان دادن به نمادهای اشغالگری و
لغو توافقنامه امنیتی با امریکا از سوی مجلس عراق بوده است. اعتراض به شیوه حکمرانی در عراق جدید» با خروج
نیروهای آمریکایی از این کشور آغاز شد و طی سال های ۲۰۱۲ تا ۱۳۹۴ به دلیل تهدید وجودی کشور و شیعیان از
سوی داعش متوقف شد.
اما تظاهرات سال ۲۰۱۶ به دلیل برخورداری از ویژگیهایی نظیر برخورداری از رهبری، برگزاری انتحصاری در
بغداد» ویژگی سلبی و خشن, از اعتراضات ۱۳۹۰ و ۱۳۹۴ متمایز بوده است. شعار اعتراضات سال ۲۰۱۷ آزادی»
عدالت و رد خشونت بوده است. تظاهرات سال ۱۳۹۷ به مانند اعتراضات سال ۱۳۹۰ و ۱۳۹۴ فاقد رهبری بود و
تقریبا بر مدار مطالبات خرد و کلان محلی متمرکز بود و اعتراضات از استان بصره شروع و به دیگر استانهای کشور
کشیده شد.
روند اعتراضات در سال ۱۳۹۸ با شدت بشتری خود را نشان داد و شبکه های اجتماعی نیز در برگزاری تظاهرات
اعتراضی نقش بسزابی ایفا کردند. فعالان مدنی و رسانهای و نهادهای مدنی اصلیترین گردانندگان اعتراضات بودند که
تحت عناوین مختلف فعالیت میکردند.
مرور روند شکل گیری و سازوکارهای توسعه این اعتراضات» شناخت رهبری و مطالبات مطرح شده در خلال آن،
از این حیث حائز اهمیت است که انتساب نادرست تحرکات اجتماعی به عوامل غیر واقعی ممکن است تصمیمگیران را
تا حد زیادی از ادراک صحیح و دقیق شرایط منحرف نموده و به تبع آن تصمیمگیریهای راهبردی و اجرای آن رابا
انحراف و خطا همسو سازد.
Abstract
The roots of the popular protests in Iraq in the last decade go back to the developments
known as the Islamic Awakening in 2010, which began in the Arab world and has
continued for more than 10 years and has spread to Iraq. These protests were mainly due
to the inefficiency of the economic and social policies of the governments towards the
people, which caused the social body to protest due to dissatisfaction with the political
and economic situation and the lack of social welfare.
The history of Shiite protests against the rule in Iraq has its roots in 1390, which
lasted 11 months, and demonstrators protested against the lack of job opportunities,
poor social services and the electricity and water crisis, and the scope of protests in
addition to the capital It was extended to other southern cities and Kurdish areas of
Iraq, which were generally accompanied by unrest and destruction. In general, the
protesters' demands centered on prosecuting the corrupt throughout the government,
amending the Iraqi constitution on the basis of the bill, ending the occupation
symbols, and canceling the security agreement with the United States by the Iraqi
parliament. The protest against the ruling regime in the new Iraq began with the
withdrawal of American troops from the country and was stopped from 2012 to
2015 due to the threat posed to the country and the Shiites by ISIS.
However, the demonstrations of 2016 were different from the protests of 1390 and
1394 due to their characteristics such as leadership, monopoly in Baghdad, and negative
and violent characteristics. The slogan of the 2017 protests was freedom, justice and the
rejection of violence. The demonstrations of 1397, like the protests of 1390 and 1394,
lacked leadership and were almost focused on local micro and macro demands, and the
protests started in Basra province and spread to other provinces of the country.
The trend of protests in 1398 showed its intensity and social networks also
played a significant role in holding protest demonstrations. Civil society activists
and the media and civil society organizations were the main organizers of the
protests, operating under various headings.
Reviewing the formation process and mechanisms of development of these protests,
recognizing the leadership and the demands raised during it, is important in that the
incorrect attribution of social movements to unrealistic factors may greatly divert
decision makers from a correct and accurate understanding of the situation. And
consequently align strategic decisions and their implementation with deviation and error.
ملخص الجهاز:
سابقه برگزاری تظاهرات اعتراضی شیعیان علیه حکمرانی در عراق ریشه در سال 1390 دارد که در آن زمان 11 ماه به طول انجامید و تظاهراتکنندگان در اعتراض به نبود فرصتهای شغلی، ضعف خدمات اجتمامی و بحران برق و آب تجمعات اعتراضی برگزار کردند و دامنه اعتراضات علاوه بر پایتخت به دیگر شهرهای جنوبی و مناطق کردی عراق نیز کشیده شد که عموماً با آشوب و تخریب همراه بوده است.
روند اعتراضات شیعیان و مطالبات مطرح شده در آن 1 سابقه برگزاری تظاهرات اعتراضی شیعیان علیه حکمرانی به سال 1390 باز میگردد که عموماً با آشوب و تخریب نیز همراه بوده است، اما این روند در سال 1398با شدت بیشتری خود را نشان داد که به دلیل نزدیکی زمان شروع آن با مراسم اربعین، تعداد زیادی از صاحبان تریبون و مسئولان داخلی در جمهوری اسلامی ایران این روند را ناشی از یک اقدام و برنامهریزی هدایتشده از بیرون در راستای خدشهدار کردن مراسم اربعین ارزیابی کردند.
بنابراین، معترضان روز جمعه 27 می 2016 نیز بهرغم قطع اینترنت و شبکه تلفن همراه دوباره برای ورود به منطقه سبز وارد عمل شدند، اما این اقدامات بینتیجه ماند و سرانجام موج تظاهرات در سال 2016 پس از برگزاری یک تجمع بینتیجه دیگر در روز 15 ژوئن در میدان التحریر عملاً فروکش کرد.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) روند اعمال خشونت طی اعتراضهای سالهای1390 تا 1398 بررسی شواهد عینی حکایت از این دارد که به غیر از اولین تظاهرات در میدان التحریر بغداد (سال 1390)، سایر موارد در سال 1390 و پس از آن به اغتشاش و اعمال خشونت دوجانبه از سوی معترضین و نیروهای امنیتی ختم شده است.