خلاصة:
امروزه در اکثر کشورهای جهان، بررسی ابعاد و مسائل روانی، اقتصادی و اجتماعی مربوط به سالمندان پیچیدهتر شده است. از جمله نیازهای اساسی بشرکه در بیشتر نظریههای روان شناسان و نیز پژوهشهای آنان درباره خصوصیات انسان، مشاهده میگردد، نیاز به امنیت است. هدف اصلی این مقاله، شناخت تعیین کنندههای اقتصادی، اجتماعی و جمعیت شناختی احساس امنیت روانی سالمندان در شهر تهران با استفاده از تحلیل چند سطحی میباشد. سوالات اساسی که این مطالعه تلاش میکند، به آنها پاسخ دهد، این است که مهمترین عوامل اقتصادی، اجتماعی و جمعیت شناختی تاثیرگذار براحساس امنیت روانی سالمندان شهر تهران، در سطح فردی چیست؟ آیا ساختار توسعه شهری، احساس امنیت روانی سالمندان را تغییر میدهد؟
روش تحقیق دراین مطالعه، پیمایشی بوده و نمونهگیری در سال1390 انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش، جمعیت سالمندان60 ساله و بیشتر شهر تهران در نظرگرفته شده، که 3/7 درصد از جمعیت7 میلیون و 803 هزارنفری کلان شهر تهران، درسال 1385 را شامل میشوند. روش انتخاب نمونههای آماری تصادفی بوده و شش منطقه از مناطق22 گانه تهران با توجه به تراکم جمعیت و سطوح متفاوت درجه توسعه یافتگی مناطق شهری، انتخاب و 873 فرد سالمند در خانوار مورد پرسش قرار گرفتند. دادههای مربوط به سطح توسعه یافتگی مناطق شهر تهران برگرفته شده از مقاله رتبهبندی شاخصهای رفاه شهری مناطق مختلف شهر تهران در سال 1385 نوشته شده توسط محمدزاده اصل و همکاران (1389) میباشد. در این مقاله از روش خطی سلسله مراتبی به منظور بررسی تاثیر متغیرهای سطح کلان بر ضرایب رگرسیونی سطح فردی در تبیین احساس امنیت روانی سالمندان در شهر تهران استفاده شده است. نتایج نشان داد، بیشترین تغییرپذیری در میانگین نمره احساس امنیت روانی سالمندان مرتبط با سطح فردی یا سطح یک میباشد. همبستگی بین طبقهای بدست آمده، نشان داد که 2 درصد از تغییرات میانگین نمره احساس امنیت روانی سالمندان متاثر از سطح دو یا ویژگیهای مناطق شهری تهران بوده و 98 درصد از تغییرات آن متاثر از ویژگیهای سطح فردی میباشد. نتایج نشان داد، شاخص توسعه یافتگی اقتصادی و اجتماعی مناطق شهری از نظر آماری، تاثیر معناداری بر میانگین نمره احساس امنیت روانی سالمندان تهران در بین مناطق شهری تهران ندارد. سن فرد و وضعیت زناشویی فرد سالمند با میانگین نمره احساس امنیت روانی سالمند، رابطه معناداری را نشان داد. رشد جمعیت سالمند درکشور، وضع سیاستها و برنامههای اجرایی جدیدی را در این زمینه طلب مینماید.