خلاصة:
از نظر مقام معظم رهبری، تمدن اسلامی چشمانداز مشترک امت اسلامی در سطح کلان و الگوی زندگی در جوامع اسلامی در سطح خرد است. از نظر ایشان، برای دستیابی به تمدن اسلامی، فرایندی قابل شناسایی است که در آن تشکیل نظام اسلامی، دولت اسلامی و جامعه اسلامی مقدمه دستیابی به تمدن نوین اسلامی است. براساس نظریه تمدنی آیتالله خامنهای، حرکت تکاملی جمهوری اسلامی ایران در گرو «رویکرد تمدنی» و محقق ساختن الزامات مهم و راهبردی است، که شایسته است نحبگان علمی و فکری به تبیین این اندیشه علمی پرداخته، درباره چگونگی کاربست آن، به پژوهشهای کاربردی مبادرت ورزند. این مقاله، با رویکرد تحلیلی و بررسی اسنادی، به واکاوی ابعاد چهارگانه فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی پیشرفت در تمدن نوین اسلامی ایرانی، از منظر مقام معظم رهبری میپردازد. ذیل هر بعد، شاخصهایی مطرح شده است. از حیث روششناسانه، شکلگیری اندیشه تمدنی رهبری، دارای ویژگیهای اختصاصی است که عبارتند از: الف. این اندیشه تمدنی، بر بستر تحلیل تاریخی تجربه تمدنی صدر اسلام و تطور حضور تشیع در عرصه حکومت در سدههای اخیر نمایان گشته است. ب. اندیشه ایشان، بر توانمندیهای فقهی و فلسفی و منصبهای حکومتی ایشان مبتنی است. ج. این اندیشه تمدنی، در درون تجربه انقلاب و جمهوری اسلامی ایران در عصر حاضر تکوین مییابد.
From the viewpoint of the Supreme Leader, Islamic civilization is the common vision of the Islamic Ummah at the macro level and the model of life in Islamic societies at the micro level. In his view, the process of realization of the Islamic civilization has an identifiable process that the formation of the Islamic system, the Islamic state and the Islamic society are among its most important preliminaries. According to Ayatollah Khamenei's theory of civilization, the evolutionary movement of the Islamic Republic of Iran depends on the "civilizational approach" and the realization of important and strategic requirements, which it is worthwhile for scientific and intellectual scholars to explain this theory. Using descriptive-analytical and citation analysis method this paper studies the four cultural, social, economic and political dimensions of progress in the new Islamic-Iranian civilization, from the perspective of the Supreme Leader. Below each dimension, indicators are presented. Methodologically, the formation of the theory of the civilization thought of the Leader of the Revolution has specific characteristics, which are, (I) this idea has emerged in the context of the historical analysis of the civilization experience of the beginning of Islam and the evolution of the presence of Shiism in the field of government in recent centuries. (II) His thought is based on his jurisprudential, philosophical abilities and government positions. (III) This theory develops within the experience of the Revolution and the Islamic Republic of Iran in the present era.
ملخص الجهاز:
در خصوص پيشينه بحث بايد گفت: هرچند تاکنون تحقیقی در مورد ابعاد و شاخصههای تمدن نوين اسلامی از دیدگاه رهبر معظم انقلاب انجام نشده، اما ميتوان برخي منابع زير را در اين عرصه بهعنوان پيشنه بحث در نظر گرفت: کتاب فلسفه تمدن نوین اسلامی (غلامي، 1396)، مفهوم و مؤلفه اصلی تمدن، ضرورت، تمایزات، تعریف و مراحل تمدن نوین اسلامی، تعریف، مختصات و مراحل تمدن نوین اسلامی، ادوار تاریخی تمدن اسلامی و نسبت تمدن تاریخی و تمدن نوین، انسانِ در طراز تمدن نوین اسلامی، هویت و تمدن نوین اسلامی، فناوری و تمدن نوین اسلامی، فلسفه اسلامی و تمدن نوین اسلامی، فقه و تمدن نوین اسلامی و اندیشه سیاسی و تمدن نوین اسلامی، از جمله مباحث درسگفتارهای این کتاباند.
در جایی دیگر، از عدالت اجتماعی بهعنوان یکی از اصلیترین خطوط در مکتب سیاسی امام یاد كرده، ميكند: پُر کردن شکاف اقتصادی در بین مردم و رفع تبعیض در استفاده از منابع گوناگون ملی در میان طبقات مردم، مهمترین و سختترین مسئولیت است: از همه این شاخصها مهمتر، شاخص کلیدی و مهم عدالت اجتماعی است؛ یعنی ما رونق اقتصادی کشور را بدون تأمین عدالت اجتماعی به هیچ وجه قبول نداریم و معتقد به آن نیستیم.
رهبر معظم انقلاب، در بيانيه گام دوم انقلاب، بر اخلاق و معنويت بهعنوان محور اصلي تحقق تمدن نوين اسلامي و وجه تمايز انقلاب اسلامي با ساير انقلابها تأكيد دارند: معنویت به معنی برجسته کردن ارزشهای معنوی از قبیل اخلاص، ایثار، توکل، ایمان در خود و در جامعه است، و اخلاق به معنی رعایت فضیلتهایی چون خیرخواهی، گذشت، کمک به نیازمند، راستگویی، شجاعت، تواضع، اعتمادبهنفس و دیگر خلقیات نیکو است.