خلاصة:
«امید» یکی از مهمترین نیازهای روانی و ریشه در کمالجویی فطری انسان دارد. امید یعنی انتظار رسیدن به امر مورد علاقهای که اسباب آن فراهم است و از تحقق آن لذت و شادی حاصل میشود. امید نقش مهم و اثرگذاری در جنبههای مختلف زندگی دارد. آنچه معنویت اسلامی به آن توجه دارد، تقویت روحیه و ایجاد انگیزه از طریق «امیدواری» است که نتیجهاش رسیدن به یکی از جنبههای مهم زندگی انسان، یعنی سعادت حقیقی است. این پژوهش با روش تحلیلی و با گردآوری مطالب بهصورت کتابخانهای به دنبال تامین این هدف است که نشان دهد که دین اسلام بهعنوان دینی جامع و کامل و مطابق با فطرت انسانها، تامین نیازهای بشری را در راستای هدف غایی یعنی قرب الهی میداند. حاصل اینکه، معنویت اسلامی، براساس آیات قرآن کریم و روایات اهلبیت علیهم السلام عناصر و عوامل امیدآفرین همسو با هدف غایی را مورد توجه قرار داده و انسانها را به سوی امیدی حقیقی که باعث رسیدن به آن سعادت حقیقی است، رهمنون میسازد.
Hope" is one of the most important psychological needs that is rooted in human innate perfection. Hope means waiting to achieve the desired matter that its means are provided and man rejoices and delights in its realization. Hope plays an important and influential role in various aspects of life. Strengthening the spirit and creating motivation through "hope" that brings man to happiness, which is the most important aspect of human life, are the most important aspects of Islamic spirituality. Using an analytical-deskresearch method, this paper shows that the religion of Islam, as a comprehensive and complete religion and in accordance with the nature of human beings, considers the provision of human needs in line with the ultimate goal, which is nearness to God. The findings indicate that Islamic spirituality, based on the Holy Quran and the traditions of the ahl al-Bayt (PBUT), considered the hopeful elements and factors in line with the ultimate goal and it leads people to true hope, which leads to true happiness.
ملخص الجهاز:
اسلام نیز توجه خاصی نسبت به این مقولۀ« امید» داشته تا جايی که پیامبر اکرم( در حدیثی، امید را بهعنوان رحمت الهی برای امت ذکر میکند و میفرماید: «امید برای امت من مایۀ رحمت است و اگر امید نبود هیچ مادری فرزندش را شیر نمیداد و هیچ باغبانی درختی نمیکاشت» (مجلسی، 1387ق، ج74، ص175).
این معیاری برای اعتدالسازی در ایجاد امید است که انسان را از لغزش در امیدهای کاذب و بیارزش، رهایی میدهد و شخص را به امیدواری واقعی می رساند (محمدی ریشهری، 1368، ص51).
خداوند متعال به صراحت در آیه 115سورۀ «مؤمنون» هدفدار بودن خلقت انسان را اینگونه بیان میکند: «أَفَحَسِبْتُمْ أَنَّمَا خَلَقْنَاكُمْ عَبَثاً وَ أَنَّكُمْ إِلَيْنَا لاَ تُرْجَعُونَ»؛ آيا گمان كرديد شما را بيهوده آفريدهايم، و به سوى ما بازنمىگرديد؟ بنا بر آیات قرآن، لقای الهی بهعنوان مهمترین هدف انسان مطرح شده که دستیابی به سایر اهداف مادی و دنیوی نیز باید در راستای این هدف اصلی تعریف و تنظیم شود.
تلاش عملی خداوند متعال در سورة «كهف» آیۀ 110 تصریح میکند کسی که امید به لقای الهی دارد، باید این امیدواری او همراه عمل صالح باشد.
. در نتیجه، رسیدن به لقای الهی در امید به انجام کارهای نیک و خوف از انجام محرمات خواهد بود که باعث میشود این حس امیدواری در انسان پایدار باشد.
این نگرش باعث میشود که انسان در تمام مراحل زندگی در برابر همه مشکلات با پشتوانهای الهی صبر و ایستادگی کند و برای رسیدن به اهداف متعالی امیدوار باشد: «...
پس این امید است که باعث پویایی و سرزندگی در زندگی انسان میشود.